- Kto może liczyć na miejsce w sanatorium z NFZ?
- 17 powodów, by dostać skierowanie
- Skierowanie to dopiero początek. Ile trwa oczekiwanie?
- Marzysz o konkretnym uzdrowisku? NFZ ma inne plany
- Koszty: co pokrywa NFZ, a co pacjent?
Czy można pojechać z bliską osobą? Co zrobić, jeśli warunki na miejscu nie spełniają oczekiwań? Czy da się wybrać konkretne uzdrowisko? Co najważniejsze – jak nie dać się zaskoczyć przez procedury? O tym wszystkim z radcą prawnym Zbigniewem Cieślakiem z kancelarii Chałas i Wspólnicy, ekspertem w zakresie prawa medycznego i leczenia uzdrowiskowego rozmawiał Artur Sadziński.
Kto może liczyć na miejsce w sanatorium z NFZ?
— Panie Mecenasie, zacznijmy od podstaw: komu przysługuje wyjazd do sanatorium z NFZ?
— Jeśli jesteś osobą ubezpieczoną – obowiązkowo lub dobrowolnie – spełniasz pierwszy warunek. Ale nie tylko osoby pracujące mogą się starać. Kombatanci, inwalidzi wojenni czy inne osoby uprawnione do świadczeń zdrowotnych na mocy ustawy również mają takie prawo.
— Czyli samo ubezpieczenie nie wystarczy?
— Dokładnie. Potrzebne są też wskazania medyczne – czyli problemy zdrowotne, które można leczyć w warunkach uzdrowiskowych. To nie są wakacje, lecz forma terapii. Lekarz ocenia, czy stan zdrowia pacjenta pozwala na udział w zabiegach i czy kwalifikuje się on do jednej z 17 grup schorzeń uprawniających do leczenia uzdrowiskowego.
17 powodów, by dostać skierowanie
— Jakie schorzenia kwalifikują do leczenia w sanatorium?
— Między innymi choroby reumatologiczne, ortopedyczne, układu krążenia i oddechowego, a także otyłość, cukrzyca czy zaburzenia hormonalne. Lista jest szeroka, ale to lekarz decyduje, czy uzdrowisko będzie najlepszym rozwiązaniem. W uzdrowisku można leczyć następujące choroby:
1)choroby ortopedyczno-urazowe;
2)choroby układu nerwowego;
3)choroby reumatologiczne;
4)choroby kardiologiczne i nadciśnienie;
5)choroby naczyń obwodowych;
6)choroby górnych dróg oddechowych;
7)choroby dolnych dróg oddechowych;
8)choroby układu trawienia;
9)cukrzyca;
10)otyłość;
11)choroby endokrynologiczne;
12)osteoporoza;
13)choroby skóry;
14)choroby kobiece;
15)choroby nerek i dróg moczowych;
16)choroby krwi i układu krwiotwórczego;
17)choroby oka i przydatków oka.
— Czy jakaś grupa pacjentów nie ma szans na wyjazd?
— Osoby niesamodzielne, kobiety w ciąży, pacjenci z aktywnym nowotworem lub chorobą zakaźną w ostrej fazie – nie zostaną zakwalifikowani. Sanatorium nie służy leczeniu ostrych lub ciężkich stanów.
Skierowanie to dopiero początek. Ile trwa oczekiwanie?
— Ile trzeba czekać na wyjazd, gdy skierowanie jest już w ręku?
— Średni czas oczekiwania to około 10 miesięcy, ale zależy to od województwa. W warmińsko-mazurskim można pojechać już po 3–4 miesiącach, w wielkopolskim – nawet po roku. Warto sprawdzać dane lokalnych oddziałów NFZ.
— Czy można przyspieszyć wyjazd?
—Tak, w przypadku pilnych wskazań – nie tylko medycznych. Kombatanci, inwalidzi wojenni i osoby represjonowane mają ustawowe prawo do szybszego skierowania. Lekarz powinien wtedy oznaczyć dokument jako „przypadek pilny”.
Marzysz o konkretnym uzdrowisku? NFZ ma inne plany
— Czy można samodzielnie wybrać sanatorium lub termin?
— Niestety nie. NFZ przydziela miejsce i termin na podstawie wskazań zdrowotnych i dostępności. Nie można „zamówić” konkretnego uzdrowiska, nawet jeśli ktoś bywał tam wcześniej.
— Co zrobić jeśli termin nie pasuje pacjentowi?
— Można poprosić o zmianę, ale ostrożnie – taka prośba może zostać potraktowana jako rezygnacja. Wtedy dokumentacja wraca do lekarza i cały proces zaczyna się od nowa. Jeśli masz ważny powód – np. opiekę nad bliskim – dołącz stosowne zaświadczenia.
Koszty: co pokrywa NFZ, a co pacjent?
— Czy wyjazd do sanatorium z NFZ jest bezpłatny?
— NFZ pokrywa koszty leczenia, ale pacjent płaci za przejazd oraz częściowo za zakwaterowanie i wyżywienie. Koszty zależą od standardu pokoju i sezonu – latem (1 maja – 30 września) jest drożej.
— Czy osoba towarzysząca może pojechać razem z pacjentem?
— Może pojechać tylko za zgodą ośrodka i na własny koszt. NFZ nie finansuje takich pobytów. Warto wcześniej zapytać, czy dana placówka to umożliwia.
— Czy podczas pobytu w sanatorium trzeba liczyć się z dodatkowymi opłatami?
— Tak. Za dodatkowe usługi – basen, masaże, konsultacje – pacjent płaci sam. Dlatego warto wcześniej zapoznać się z cennikiem.
Zimna woda, brak zabiegów, niemiła obsługa – co robić?
— Co, jeśli warunki są nie do przyjęcia?
— Reaguj od razu: zgłoś problem kierownikowi, wpisz uwagę do książki skarg, zrób zdjęcia. Masz prawo do godnych warunków. Jeśli sytuacja się nie poprawi, możesz wrócić do domu – ale koniecznie złóż pisemne uzasadnienie.
— Jakie mogą być konsekwencje wcześniejszego wyjazdu?
— NFZ może uznać, że zmarnowałeś świadczenie i przez 18 miesięcy nie przyznać nowego skierowania.
— Co należy zrobić, jeśli podczas pobytu w sanatorium wydarzy się coś poważnego, na przykład wypadek?
— Zgłoś to personelowi, poproś o dokumentację, zrób zdjęcia. Sanatorium ma obowiązek zorganizować transport do szpitala. Jeśli doszło do zaniedbania – możesz ubiegać się o odszkodowanie.
— Jak uniknąć problemów?
— Czytaj regulamin, pytaj o wszystko i reaguj na bieżąco. Wielu pacjentów zgłasza problemy dopiero po powrocie – wtedy często jest już za późno.
Nowe przepisy – zmiany już w drodze
— Czy planowane są zmiany w przepisach?
— Tak. Trwa nowelizacja rozporządzenia Ministra Zdrowia z 2011 roku, która ma przyspieszyć zatwierdzanie skierowań. Zmienia się też zarządzenie Prezesa NFZ. Nowe przepisy mają ułatwić leczenie m.in. dzieci z MPD i innymi schorzeniami neurologicznymi.
— Dziękuję za rozmowę.
— Dziękuję również. Sanatorium to nie luksusowy urlop, ale realna forma leczenia. Im lepiej się do niego przygotujemy – formalnie i psychicznie – tym więcej z niego skorzystamy. Życzę wszystkim pacjentom skutecznej terapii i spokojnego pobytu.
Kluczowe informacje do zapamiętania
- Średni czas oczekiwania na sanatorium z NFZ to 10 miesięcy (różni się w zależności od województwa).
- Miejsce i termin przydziela NFZ – nie można ich wybrać samodzielnie.
- Rezygnacja bez uzasadnienia może skutkować utratą prawa do kolejnego skierowania.
- Pacjent pokrywa część kosztów: zakwaterowanie, wyżywienie, przejazd.
- Osoba towarzysząca może pojechać tylko za zgodą ośrodka i na własny koszt.
- Wszelkie nieprawidłowości należy zgłaszać i dokumentować na bieżąco.
- Trwają zmiany przepisów – warto śledzić nowelizacje rozporządzeń i zarządzeń NFZ.