Koksartroza, inaczej zwana artrozą stawu biodrowego, to choroba zwyrodnieniowa stawów. Charakteryzuje się stopniowym niszczeniem chrząstki stawowej, co prowadzi do zmian w budowie tkanki kostnej – powstają osteofity - wyrośle kostne, przez które stawy mają ograniczoną ruchomość i które powodują ból.
Objawy koksartrozy
To przede wszystkim ból w okolicy biodra, który może promieniować do pachwiny, pośladków lub uda. Ból nasila się podczas chodzenia, biegania czy stania, a także po długotrwałym siedzeniu. W miarę postępu choroby dochodzi do ograniczenia ruchomości stawu, co może utrudniać codzienne czynności, takie jak chodzenie czy zakładanie skarpet.
Co wywołuje koksartrozę?
Koksartroza, czyli zwyrodnienie stawu biodrowego, może mieć różne przyczyny. Oto niektóre z nich:
- Starzenie. Z wiekiem chrząstka stawowa naturalnie się zużywa, co może prowadzić do koksartrozy.
- Nadwaga i otyłość. Dodatkowe kilogramy zwiększają obciążenie stawów.
- Urazy i kontuzje, tj. złamania czy zwichnięcia.
- Choroby stawów, tj. reumatoidalne zapalenie stawów czy choroba zwyrodnieniowa stawów.
- Predyspozycje genetyczne. Koksartrozy bywa dziedziczna.
- Przewlekłe przeciążenie stawu - częste i intensywne ćwiczenia, prace fizyczne czy sporty, które obciążają stawy biodrowe.
- Wrodzone lub nabyte nieprawidłowości w budowie stawu biodrowego mogą prowadzić do nierównomiernego rozkładu ciężaru na staw, co z czasem może prowadzić do jego zwyrodnienia.
- Hormony. Niektóre badania sugerują, że niski poziom estrogenów u kobiet po menopauzie może przyczyniać się do rozwoju koksartrozy.
Leczenie koksartrozy
Zależy od stopnia zaawansowania choroby i dolegliwości. W początkowych stadiach choroby zaleca się przede wszystkim leczenie zachowawcze, które obejmuje:
- ćwiczenia fizjoterapeutyczne - mają na celu poprawę ruchomości stawu i wzmocnienie mięśni;
- zmianę stylu życia, która obejmuje zdrową dietę, utrzymanie prawidłowej masy ciała i unikanie nadmiernego obciążania stawu;
- umiarkowaną aktywność fizyczną, np. joga, pływanie, marsze;
- fizykoterapię, tj. elektroterapia, magnetoterapia, laseroterapia - mogą przynieść ulgę w bólu i poprawić funkcjonowanie stawu;
- przyjmowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Mogą pomóc w łagodzeniu bólu i stanu zapalnego;
- Infiltrację stawu - wstrzykiwanie leków bezpośrednio do stawu, by ukoić ból i poprawić kondycję stawu.
Trening w domu
Ćwiczenia fizjoterapeutyczne są ważnym elementem leczenia koksartrozy. Trzeba je robić codziennie. Każde ćwiczenie powinno być wykonywane bez bólu.
- „Rowerki”. Leżąc na plecach, nakładamy ręce na kolana i wykonujemy ruchy, jakbyśmy pedałowali na rowerze. Ćwiczenie to pomaga poprawić ruchomość stawu biodrowego.
- „Nożyce”. Leżąc na boku, unosimy górną nogę do góry, a następnie opuszczamy ją. Powtarzamy to ćwiczenie kilka razy, a następnie zmieniamy stronę. Ćwiczenie to wzmacnia mięśnie biodra.
- „Marsz”. Siedząc na krześle, podnosimy na przemian nogi jak podczas marszu. Ćwiczenie to pomaga poprawić ruchomość stawu i wzmacnia mięśnie nóg.
Gdy staw biodrowy boli, trzeba unikać:
- nadmiernego obciążania stawu, czyli czynności tj.: długotrwałe stanie, chodzenie po schodach, podnoszenie ciężkich przedmiotów;
- intensywnych ćwiczeń fizycznych, tj.: bieganie, skakanie;
- siedzenia z nogami skrzyżowanymi (pozycja „nogi na nogę”) - może zwiększyć nacisk na stawy biodrowe i potęgować ból;
- długotrwałego siedzenia, które może prowadzić do sztywności stawu i zwiększać ból.
Ból stawu biodrowego – kiedy potrzebna operacja?
W przypadku zaawansowanej koksartrozy, kiedy ból jest nie do zniesienia i znacznie ogranicza codzienne funkcjonowanie, a leczenie zachowawcze nie przynosi oczekiwanych efektów, rozważa się leczenie operacyjne. Najczęściej polega ono na endoprotezoplastyce, czyli wymianie chorego stawu na sztuczny.