Szybszy dostęp do lekarzy specjalistów? NFZ ogłasza reformę

Jak skrócić kolejki do lekarza specjalisty? NFZ ma nowy pomysł

Dostęp do lekarzy specjalistów od lat stanowi wyzwanie dla pacjentów w Polsce. Pomimo wzrostu finansowania, czas oczekiwania na pierwszą wizytę nie ulega znacznemu skróceniu. Narodowy Fundusz Zdrowia zaprezentował nowy projekt zmian w Ambulatoryjnej Opiece Specjalistycznej (AOS), który ma na celu poprawę sytuacji. Co konkretnie się zmieni?

Więcej pieniędzy, ale dłuższe kolejki - dlaczego?

NFZ od lat wdraża mechanizmy finansowe mające zachęcić poradnie do przyjmowania większej liczby pacjentów pierwszorazowych. Od 2015 roku wprowadzano zmiany, które miały usprawnić dostęp do specjalistów. Przykładem jest stopniowe znoszenie limitów świadczeń - ostatecznie od 2021 roku każda wizyta pierwszorazowa podlega pełnej refundacji przez NFZ.

Jednak jak wskazuje wiceprezes NFZ Jakub Szulc, mimo zniesienia limitów kolejki się nie skróciły. Wzrost finansowania nie przynosi oczekiwanych rezultatów – w 2018 roku na ambulatoryjną opiekę specjalistyczną przeznaczono 6,2 mld zł, a w 2024 roku już 18,2 mld zł. Mimo to liczba przyjętych pacjentów nieznacznie się zmienia.

Nowe zasady rozliczania wizyt pierwszorazowych

NFZ proponuje nowy model rozliczania świadczeń, który ma motywować poradnie do przyjmowania większej liczby pacjentów pierwszorazowych. Mechanizm opiera się na analizie danych z 2024 roku i wprowadzeniu mediany świadczeń dla każdej specjalizacji. Placówki będą rozliczane na podstawie tego, czy osiągają wymagany poziom przyjęć.

Trzy scenariusze dla poradni specjalistycznych:

• Pełna stawka – poradnie, które spełnią lub przekroczą ustalony poziom wizyt pierwszorazowych, otrzymają pełne wynagrodzenie.
• Zachęta do poprawy – placówki, które są poniżej progu, ale zwiększą liczbę wizyt pierwszorazowych o co najmniej 3 punkty procentowe, także otrzymają pełną stawkę.
• Kara finansowa – poradnie, które nie osiągną wymaganego progu i nie poprawią wyników, otrzymają obniżone wynagrodzenie o 25 proc.

Pierwsze efekty zmian zostaną ocenione w III kwartale 2025 roku na podstawie porównania z danymi z 2024 roku. Nowy system rozliczeń ma wejść w życie w listopadzie 2025 roku.

Jakie specjalizacje obejmie reforma?

Zmiany dotkną ponad 42 proc. świadczeń specjalistycznych, obejmując ok. 40 proc. pacjentów oczekujących na pierwszą wizytę. Reforma obejmie m.in.:

• kardiologię,
• neurologię,
• diabetologię,
• endokrynologię,
• reumatologię,
• ortopedię,
• dermatologię,
• nefrologię,
• gastroenterologię.

Wyłączone z reformy pozostaną m.in. onkologia i diagnostyka onkologiczna oraz świadczenia zabiegowe.

Co to oznacza dla pacjentów?

Nowe zasady rozliczania świadczeń mają poprawić dostępność do lekarzy specjalistów i skrócić czas oczekiwania na pierwszą wizytę. NFZ liczy, że liczba tych świadczeń wzrośnie o 11 proc. Pacjenci mogą spodziewać się większej liczby dostępnych terminów, zwłaszcza w poradniach, które obecnie przyjmują mniej pierwszorazowych pacjentów.