Obgryzanie paznokci, fachowo nazywane onychofagia, to nie jest choroba, lecz niezdrowy nawyk, który może prowadzić do problemów zdrowotnych. Klasyfikowane jest jako rodzaj zaburzenia obsesyjno-kompulsywnego (OCD). Często jest objawem ADHD.
Osoby, które obgryzają paznokcie, częściej łapią zakażenia pasożytnicze (np. owsicę), mają zaburzenia żołądkowo-jelitowe i problemy z zębami, tj. odkształcenia w płytce zęba.
Dlatego warto jak najszybciej pozbyć się tego nawyku. Sposobów jest wiele, bo – wbrew pozorom – oduczenie się obgryzania paznokci nie jest łatwe. Wypróbuj:
- Gorzki żel (do kupienia w aptece bez recepty za ok. 15 zł), którym pokrywa się paznokcie. Nieprzyjemny smak ma zniechęcić do obgryzania.
- Rękawiczki – noś je zwłaszcza w sytuacjach stresowych i takich, kiedy palce automatycznie wędrują do ust, np. podczas czytania książki lub oglądania telewizji.
- Kolorowy manicure – zanim mimowolnie obgryziemy paznokcie, poczujemy, że są pomalowane, co nas „odstraszy”. Poza tym pomalowane paznokcie od razu zdradzają obgryzanie, co źle wygląda i powoduje zawstydzenie
- Zabawki sensoryczne, tj. piłeczki z wypustkami, kulki do gniecenia, woreczki z zawartością, spinery, a nawet folia bąbelkowa pomogą zająć ręce i umysł, zapobiegając obgryzaniu paznokci.
- Naklejki na paznokcie – stanowią fizyczną barierę, która utrudnia gryzienie paznokci.
- Krótkie przycinanie paznokci.
Obgryzanie paznokci często jest sposobem na rozładowanie stresu i odreagowanie trudnych emocji. Dlatego trzeba nauczyć się wyciszać. Pomaga w tym:
- Aromaterapia – skrapianie pościeli lub dodawanie do kominka aromaterapeutycznego olejków lawendowego lub grejpfrutowego pomaga zredukować stres i zapobiega obgryzaniu paznokci.
- Dieta – na skołatane nerwy, poddenerwowanie pomagają produkty bogate w witaminy z grupy B (np. pieczywo pełnoziarniste, brokuły, awokado) oraz magnez (gorzka czekolada, zielone warzywa, orzechy). Warto zwrócić uwagę także na odżywianie, które wzmocni paznokcie. W codziennym jadłospisie nie może zabraknąć produktów bogatych w biotynę (witamina B7), tj. kalafior, pomidor, żółtka jaj.
- Ćwiczenia relaksacyjne i oddechowe, joga, medytacja – ukoją nerwy, wyciszą. Obgryzanie paznokci często jest na tle nerwowym, dlatego warto zadbać o równowagę psychiczną.
- Wizualizacja pomaga jako skuteczna forma przy nerwicy i stanach lękowych. Warto ją stosować w sytuacjach, które sprzyjają obgryzaniu paznokci.
Terapia odwracania nawyków
Jeśli to nie pomoże, warto skorzystać z pomocy specjalisty. Dobre efekty daje terapia behawioralna - terapia odwracania nawyków (HRT - habit reversal training). Kluczowy jest sam początek terapii, podczas którego pacjent musi uważnie obserwować siebie, by wyznaczyć konkretne okoliczności, kiedy pojawia się problematyczny nawyk. Trzeba wychwycić zachowania, które poprzedzają obgryzanie paznokci, by w kolejnym etapie terapii nauczyć się wykonywać takie czynności, które będą zapobiegać nawykowi. Ważnym elementem terapii są też ćwiczenia relaksacyjne, bo obgryzanie paznokci pojawia się częściej, kiedy jesteśmy poddenerwowani.