Jak rozpoznać owsicę? Nie każdy rodzic to potrafi

Owsica to jedna z najczęstszych chorób pasożytniczych przewodu pokarmowego. Zapadają na nią głównie małe dzieci, które nie mają jeszcze wyrobionej dbałości o nawyki higieniczne. Choroba ta bardzo łatwo i szybko się przenosi, a nieleczona może mieć poważne konsekwencje. – Owsica jest chorobą pasożytniczą wywołaną przez owsiki. Są to nicienie, które mają mniej więcej 1 cm długości. Bytują w przewodzie pokarmowym, głównie w końcowym odcinku jelita grubego – przyznaje dr n. med. Jolanta Popielska, pediatra, specjalista chorób zakaźnych w Wojewódzkim Szpitalu Zakaźnym w Warszawie, ekspert kampanii bezowsików.pl.

Owsica najczęściej występuje u dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Początkowo, a także przy zarażeniu niewielką liczbą owsików, dziecko może nie mieć żadnych objawów choroby. Nasilają się one wraz z długością jej trwania oraz zakażeniem większą liczbą pasożytów.

– Najczęstszymi objawami owsicy jest świąd okolicy okołoodbytniczej. Początkowo dominuje, natomiast w miarę, jak choroba, trwa dochodzi jeszcze niespokojny sen, częste wybudzanie się w nocy, kręcenie się na łóżku, a nawet może dojść do zakażenia okolicy okołoodbytniczej – mówi dr n. med. Jolanta Popielska.

Jeśli świąd jest bardzo dokuczliwy i dziecko często drapie się po pupie, w okolicy odbytu mogą powstawać tzw. przeczosy, czyli linijne powierzchowne zadrapania lub miejscowo stan zapalny skóry.

Z badań wynika jednak, że aż 30 proc. rodziców ma problemy z prawidłowym wskazaniem objawów owsicy. Najczęściej kojarzą oni ten najbardziej powszechny, czyli swędzenie w okolicy odbytu. 17 proc. respondentów jest natomiast błędnie przekonanych, że z tą chorobą mogą się również wiązać wypryski skórne i pokrzywka, a 58 proc., że owsiki można zobaczyć w kale. Zdaniem lekarzy jest to możliwe, ale tylko przy bardzo masywnej inwazji tych pasożytów. Nawet badanie parazytologiczne kału daje bardzo małą skuteczność wykrycia nicieni. W diagnozie owsicy najważniejsze jest to, aby bacznie obserwować dziecko.

Ważne jest więc, aby weryfikować fałszywe przekonania, które są powszechnie powtarzane. Dlatego też w ramach kampanii edukacyjno-informacyjnej bezowsików.pl eksperci edukują rodziców, wychowawców i opiekunów dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym na temat owsicy – jej objawów, leczenia i profilaktyki.

Jeśli choroba trwa długo i nie jest odpowiednio leczona, konsekwencja mogą być bardzo wielorakie – od przewlekłego zmęczenia wynikającego z niewyspania lub też bezsenności, poprzez bladość skóry, sińce i worki pod oczami, do kłopotów z koncentracją i nadpobudliwością. Efektem tego może być zgrzytanie zębami i moczenie nocne. Maluch może mieć też gorszy apetyt. Z tego powodu może chudnąć i słabo przybierać na wadze. Rzadko, w skrajnych przypadkach, owsica może powodować zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie otrzewnej, a u dziewczynek nawracające zapalenia sromu.

– Z jednej strony jest to przewlekłe zmęczenie, niewyspanie, stan zapalny okolicy odbytu i oczywiście uporczywy świąd, bolesność tej okolicy, co powoduje duży dyskomfort w codziennym funkcjonowaniu. Natomiast z drugiej strony owsica będzie miała konsekwencje społeczne, ponieważ jest to choroba, która bardzo łatwo się roznosi, w związku z czym, gdy jedno dziecko w rodzinie jest chore w rodzinie, to istnieje ryzyko również zarażenia innych członków rodziny czy dzieci przebywających w tym samym środowisku, czyli np. w przedszkolu lub w szkole – tłumaczy dr Popielska.

Zapobieganie owsicy polega przede wszystkim na bardzo skrupulatnym przestrzeganiu higieny. Przede wszystkim należy myć dziecku ręce przed każdym posiłkiem, po skorzystaniu z toalety. Bardzo ważne jest również częste pranie pościeli i prasowanie w wysokich temperaturach, zmiana bielizny, zmiana piżam, używanie osobnych ręczników do wycierania rąk, twarzy i okolic intymnych.

– Jeżeli dziecko jest zakażone, to wtedy należy mu założyć obcisłe majteczki, żeby nie miało możliwości się drapać w ciągu nocy, na ręce trzeba włożyć jakieś skarpetki czy rękawiczki, żeby nie wsadzało rąk do buzi, przez co nie ulegało samozarażeniu. Profilaktyka również obejmuje rodzinę dziecka zakażonego – wyjaśnia dr Jolanta Popielska.