Wzrost przypadków zapomnianej choroby
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) alarmuje: nastąpił 45-krotny wzrost zachorowań na odrę w Europie. W 2023 r. infekcję przeszło około 42 200 osób w porównaniu z 941 w całym 2022 r. Zdaniem organizacji, jest to wynikiem mniejszej liczby dzieci zaszczepionych przeciwko tej chorobie podczas pandemii Covid-19.
- W regionie zaobserwowaliśmy nie tylko 30-krotny wzrost liczby przypadków odry, ale także prawie 21 tys. hospitalizacji i pięć zgonów z powodu odry. To jest niepokojące - przyznał dr Hans Kluge, dyrektor regionalny WHO mówiąc o sytuacji w Europie. -Szczepienia to jedyny sposób na ochronę dzieci przed tą potencjalnie niebezpieczną chorobą - dodał.
Najbardziej zagrożone odrą są dzieci, które są zbyt małe, aby otrzymać pierwszą dawkę szczepionki, kobiety w ciąży oraz osoby z osłabionym układem odpornościowym. W czasie ciąży odra może prowadzić do urodzenia martwego dziecka, poronienia i urodzenia dziecka z niską masą urodzeniową.
Jak przebiega odra? Może prowadzić do ślepoty
Odra jest wysoce zaraźliwą chorobą wywoływaną przez wirusa odry należącego do rodzaju Morbillivirus z rodziny Paramyxoviridae. Łatwo się rozprzestrzenia, gdy zakażona osoba oddycha, kaszle lub kicha.
Infekcja może dotknąć każdego, ale najczęściej występuje u dzieci. WHO stwierdziła, że w zeszłym roku odra dotknęła wszystkie grupy wiekowe – zarówno osoby młode, jak i starsze. Dwa na pięć przypadków dotyczyły dzieci w wieku 1–4 lat, a jeden na pięć przypadków dorosłych w wieku 20 lat i starszych.
Choroba często zaczyna się od wysokiej gorączki i może prowadzić do ciężkich powikłań, takich jak zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, ślepota czy drgawki.
Odra infekuje drogi oddechowe, a następnie rozprzestrzenia się po całym organizmie. Objawy choroby pojawiają się zwykle 10–14 dni po ekspozycji na wirusa.
Najbardziej widocznym jej symptomem jest wyraźna wysypka. Pojawia się zwykle na twarzy i górnej części szyi. Rozprzestrzenia się przez około trzy dni, także na dłonie i stopy.
Wczesne objawy odry trwają zwykle 4–7 dni i obejmują:
- wysoką gorączkę
- zapalenie spojówek,
- światłowstręt,
- katar,
- suchy kaszel,
- plamki Koplika,charakterystyczne dla odry małe, białe plamki z czerwoną obwódką na błonie śluzowej policzków.
Jest sposób na odrę - to szczepienia
Najlepszym sposobem zapobiegania odrze i rozprzestrzenianiu się jej na inne osoby jest szczepienie. Szczepionka jest bezpieczna i pomaga organizmowi zwalczyć wirusa.
Przed wprowadzeniem szczepionki przeciw odrze w 1963 r. i powszechnymi szczepieniami na tę chorobę, mniej więcej co dwa do trzech lat pojawiały się epidemie, którego każdego roku powodowały około 2,6 miliona zgonów.
W Polsce do szczepienia przeciwko odrze, śwince i różyczce (MMR) stosuje się szczepionkę skojarzoną, tzn. jedna szczepionka chroni przed wszystkimi trzema chorobami. Wszystkie szczepionki zawierają żywe wirusy. Są one jednak osłabione i zmodyfikowane w taki sposób, że nie wywołują u zdrowych dzieci choroby, tylko stymulują ich odporność.
Dostępna jest także szczepionka poczwórnie skojarzona przeciwko odrze, śwince, różyczce i ospie wietrznej.
Skąd taki wysyp Odry? Winna jest pandemia
"Pandemia Covid-19 znacząco wpłynęła na działanie systemu szczepień w tym okresie, powodując nagromadzenie się dzieci nie[szczepionych] i niedoszczepionych” – podaje WHO.
Jak zaznacza organizacja, "w związku z ponownym wzrostem liczby podróży międzynarodowych i zniesieniem środków dystansowania społecznego ryzyko rozprzestrzenienia się odry ponad granicami i w obrębie społeczności jest znacznie większe – zwłaszcza w populacjach niedostatecznie zaszczepionych".
Wskaźniki zaszczepienia pierwszą dawką szczepionki MMR, która chroni przed odrą, spadły w całej Europie z 96 proc. w 2019 r. do 93 proc. w 2022 r. W tym samym okresie przyjęcie drugiej dawki zmniejszyło się z 92 proc. do 91 proc.
To pozornie niewielki spadek liczby szczepień, ale oznacza, że w ciągu tych dwóch lat ponad 1,8 miliona dzieci w Europie nie zostało zaszczepione przeciwko odrze.
Apel do krajów europejskich: reagujcie i szczepcie się
Wszystkie kraje w Europie zostały poproszone przez WHO o szybkie wykrywanie ognisk odry i reagowanie na nie, a także o zapewnienie szczepionek większej liczbie osób.
W okresie od stycznia do października 2023 r. aż 20 918 osób w całej Europie przyjęto do szpitala z powodu odry. W dwóch krajach zgłoszono także pięć zgonów spowodowanych tą infekcją.
WHO ostrzegła, że nawet kraje, które osiągnęły status wyeliminowania tej choroby, są zagrożone możliwością wystąpienia dużej epidemii. Z szacunków ekspertów wynika, że należy zaszczepić 95 proc. dzieci dwiema dawkami przeciwko odrze we wszystkich społecznościach, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się tej wysoce zaraźliwej i niebezpiecznej choroby.