Chroniły przodków przed chorobami zwierzęcymi, teraz zwiększają ryzyko SM
W Europie północno-zachodniej, w tym w Wielkiej Brytanii i Skandynawii, występuje około dwukrotnie więcej przypadków stwardnienia rozsianego na 100 tys. mieszkańców w porównaniu z Europą południową.
Naukowcy z uniwersytetów w Cambridge, Kopenhadze i Oksfordzie spędzili ponad dekadę zgłębiając archeologię, aby rozwiązać tę zagadkę. Badacze nazywają swoje odkrycie "kamieniem milowym" w zrozumieniu ewolucji i przyczyn stwardnienia rozsianego (SM), który może mieć wpływ na sposób jego leczenia.
Stwardnienie rozsiane. Jak wygląda przebieg choroby?
Stwardnienie rozsiane (SM) to choroba, w której własne komórki odpornościowe organizmu atakują mózg i rdzeń kręgowy, powodując objawy takie jak sztywność mięśni oraz problemy z chodzeniem czy mówieniem.
Układ odpornościowy organizmu zaczyna niszczyć osłonki komórek nerwowych. W miejscu uszkodzenia włókien nerwowych w mózgu powstają blizny, czyli stwardnienia – stąd nazwa choroby – stwardnienie rozsiane.
W Polsce na SM choruje około 40 tys. osób. U prawie jednej trzeciej chorych stwardnienie rozsiane ma łagodny przebieg, jednak u kilkunastu procent pacjentów choroba przebiega i często po trzech latach skazuje ich na wózek inwalidzki.
Geny zwiększające ryzyko SM przenieśli pasterze
Wyniki badań wskazują, że geny zwiększające ryzyko stwardnienia rozsianego przedostały się do północno-zachodniej Europy około 5 tys. lat temu w wyniku masowej migracji pasterzy bydła zwanych Yamnaya. Przybyli z zachodniej Rosji, Ukrainy i Kazachstanu i przenieśli się na zachód Europy.
Jak podaje "Nature", wtedy warianty genów posiadane przez pasterzy były zaletą, bo pomagały chronić ich przed chorobami owiec i bydła. Jednak współcześnie, przy innym stylu życia, diecie i lepszej higienie, te warianty genów oznaczają większe ryzyko zachorowania na niektóre choroby, takie jak stwardnienie rozsiane.
Gen pasterzy odpowiada za to, że współczesne układy odpornościowe mogą być obecnie bardziej podatne na choroby autoimmunologiczne, takie jak stwardnienie rozsiane, gdy układ odpornościowy atakuje organizm, zamiast go chronić.
Dlaczego południowcy są niżsi i chorują częściej na CHAD?
To nie koniec sensacyjnych doniesień. Wyniki badań mogą ujawnić też więcej informacji na temat początków autyzmu, ADHD, choroby afektywnej dwubiegunowej i depresji.
Pasterze z Yamnaya mogą być również odpowiedzialni za inne cechy, np. za to, że Europejczycy z północno-zachodniej części kraju są wyżsi od Europejczyków z południa.
Mieszkańcy Europy Północnej są bardziej narażeni na ryzyko genetyczne stwardnienia rozsianego, za to u mieszkańców Europy Południowej występuje większe ryzyko rozwoju choroby afektywnej dwubiegunowej. Z kolei mieszkańców Europy Wschodniej częściej dopada choroba Alzheimera i cukrzyca typu 2.