Rok 2023 zasłynął jako najcieplejszy rok w historii pomiarów, ale już w pierwszych dniach nowego roku zawitało do nas ekstremalne zimno, a temperatury w niektórych regionach Polski mogą spaść poniżej 20 stopni C. Podpowiadamy, jak można uchronić się przed skutkami arktycznego powietrza i zachować zdrowie.
Ryzyko hipotermii. Zadbajmy o dzieci i osoby starsze
Hipotermia to stan chorobowy wymagający natychmiastowej pomocy medycznej. Do wychłodzenia organizmu, czyli hipotermii, dochodzi wtedy, gdy temperatura ciała spada poniżej 36,6 st. C. Lekkie wychłodzeniu organizmu może prowadzić do przeziębienia, silne wychłodzenie, gdy temperatura ciała znacznie się obniży, do 28 stopni, zagraża naszemu życiu.
Osoba cierpiąca na hipotermię w początkowej fazie może mieć dreszcze, jaskrawoczerwoną i zimną skórę. Inne objawy wychłodzenia to splątanie, utrata pamięci, niewyraźna mowa i senność. W skrajnej hipotermii chory ma sinozieloną skórę, ledwo wyczuwalny puls i oddech lub objawy zatrzymania oddychania i krążenia, a jego źrenice nie reagują na światło.
Niemowlęta i osoby starsze powinny być w centrum naszej uwagi podczas ataku zimy, bo to im najtrudniej jest utrzymać temperaturę ciała. Dzieci łatwiej tracą ciepło, a seniorzy zwykle wytwarzają go mniej i bardziej marzną. Gdy organizm zaczyna tracić ciepło szybciej, niż jest w stanie je wyprodukować, dochodzi do hipotermii.
Ryzyko hipotermii wzrasta, gdy temperatura w domu przez dłuższy czas wynosi poniżej 10 st. C. Dlatego dzieci poniżej pierwszego roku życia powinny spać w ciepłych pomieszczeniach, najlepiej w temperaturze od 20-22 st. C. Podobnie warto upewnić się, czy seniorzy z rodziny lub sąsiedzi w wieku powyżej 65 lat mają odpowiednio ogrzewane mieszkania czy domy.
Więcej naszej uwagi w tak zimne dni wymagają też zwierzęta. Podczas mrozów starajmy się trzymać je w pomieszczeniu, a jeśli wyjdą na zewnątrz, po powrocie dokładnie wytrzyjmy je ze śniegu i pozwólmy wyschnąć.
Uwaga na odmrożenia. Te części ciała są najbardziej zagrożone
Podczas niskich temperatur zaleca się ograniczenie czasu spędzanego na zewnątrz, aby zapobiec nie tylko hipotermii, ale i ryzyku odmrożeń. Jeśli musimy wyjść, ubierajmy się w kilka warstw, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony najbardziej wrażliwych części ciała, takich jak uszy, nos, policzki, palce u rąk i nóg, bo te obszary mają podwyższone ryzyko odmrożenia.
Skąd biorą się odmrożenia? Dochodzi do nich w ujemnych temperaturach, gdy naczynia krwionośne zwężają się, temperatura skóry spada, a w jej komórkach tworzą się kryształki lodu, powodując uszkodzenia. Pierwsze objawy odmrożenia to zbielała skóra i uczucie drętwienia w dotkniętym obszarze.
Jeśli odmrozimy sobie jakąś część ciała, należy natychmiast skonsultować się z lekarzem, a jeśli nie jest to możliwe, trzeba udać się do ciepłego pomieszczenia i zanurzyć np. odmrożone kończyny w ciepłej – ale nie gorącej – wodzie.
Ekstremalne zimno źle wpływa na płuca. Astmatycy cierpią
Zimne i suche powietrze może powodować powikłania u osób cierpiących na choroby układu oddechowego, takie jak grypa, COVID-19 i RSV. Czynniki te podrażniają drogi oddechowe i powodują duszność, świszczący oddech i kaszel.
Aby zapobiec tym powikłaniom, warto się wcześniej zabezpieczyć i przyjąć coroczne szczepienia, szczególnie te przeciwko grypie i Covid. Osoby cierpiące na choroby płuc, takie jak astma, są również narażone na ryzyko powikłań spowodowanych niskimi temperaturami np. zapalenie płuc.
Pamiętajmy, że duszność czy problemy z oddychaniem to natychmiastowe wskazanie do pilnej konsultacji lekarskiej.
Zima pogarsza problemy ze skórą. Potrzebujemy nawilżenia
W ekstremalnie niskich temperaturach nasza skóra może stać się bardzo sucha i popękana, jeśli nie będzie odpowiednio nawilżona. W takich warunkach ryzyko wystąpienia infekcji skóry jest zwiększone.
Podczas kąpieli czy prysznica używajmy ciepłej wody zamiast gorącej, aby zapobiec pogorszeniu się stanu suchej skóry. Wskazane jest użycie kremu nawilżającego po kąpieli, aby zatrzymać wilgoć w skórze. W okresie zimowym mogą nasilić się dolegliwości osób cierpiących na egzemę.
Egzema (wyprysk) to grupa schorzeń skórnych, które powodują stan zapalny, zaczerwienienie oraz świąd skóry. Często takie zmiany utożsamia się wyłącznie z atopowym zapaleniem skóry (AZS), ale istnieją różne rodzaje egzemy.
Przygotujmy się do mrozów. Ważna jest nie tylko odpowiednia garderoba
Jeśli musimy odgarniać śnieg lub wykonywać inną pracę na świeżym powietrzu, to nie spieszmy się i pracujmy powoli. Uważajmy, by nie poślizgnąć się na lodzie i unikajmy przemoczenia. Konieczna jest odpowiednia odzież – najlepiej bielizna termiczna, odpowiednia kurtka chroniąca przed wiatrem, zimnem i śniegiem, czapka i rękawiczki oraz kilka warstw ubrań i nieprzemakalne buty.
Gdy jedziemy w podróż autem, albo innym środkiem komunikacji, warto mieć ze sobą dobrze wyposażoną apteczkę oraz zawsze naładowany telefon komórkowy i ciepłe napoje. Herbata czy napar z imbiru mogą również pomóc w rozgrzaniu i zwiększeniu temperatury ciała, więc warto mieć termos z takim napojem w wyjątkowo mroźną aurę.
Nigdy nie używajmy generatorów, grillów gazowych lub węglowych ani pieców na drewno do ogrzania się w domu. Opary z takich urządzeń mogą spowodować nagromadzenie się tlenku węgla, a ten bezwonny gaz może zabić.
Zawsze miejmy świadomość zagrożenia, które wynika z obecności tlenku węgla. Czujnik tlenku węgla nie kosztuje dużo a może uratować nam życie. Bezpieczniejsza opcja to sprawny kominek lub przenośny grzejnik. Na okoliczność niskich temperatur zapewnijmy też sobie dodatkowe koce, kołdry i śpiwory.