Subskrybuj nas na Youtube
Coraz więcej wiemy o koronawirusie SARS-CoV-2, ale nadal nie wszystko. Od samego początku pandemii naukowcy i lekarze zwracali uwagę na to, że Covid-19 dotyka wiele układów: oddechowego, krwionośnego i nerwowego. Obserwowali bowiem u chorych nie tylko zmiany w płucach czy niewydolność oddechową, ale również uszkodzenia serca. Podkreślali, że wielu chorych utraciło węch i smak, co może wskazywać na to, że patogen atakuje układ nerwowy.
Jak czytamy w analizie, opublikowanej na stronie Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego, APA, ostatnio coraz więcej mówi się o osobach z Covid-19, które doświadczają udarów lub powikłań neurologicznych. - Są udokumentowane dowody na to, że pacjenci hospitalizowani z umiarkowanym i ciężkim przebiegiem Covid-19 mają szereg objawów neurologicznych, poznawczych, psychologicznych i psychiatrycznych - i sam je widziałem – przyznał Robert Stevens, lekarz z Johns Hopkins Medicine. - Praktycznie wszyscy pacjenci z Covid-19, których leczyłem na oddziale intensywnej terapii, cierpią na majaczenie – dodał. A trzeba wiedzieć, że majaczenie jest jedną z typowych form zaburzeń świadomości i wskazuje na dysfunkcję mózgu, wywołaną np. zapaleniem mózgu.
ZOBACZ AKTUALNĄ MAPĘ ZAKAŻEŃ>>>
Natomiast w przeglądzie opisów przypadków 901 pacjentów z Covid-19 („The Lancet Neurology”) Mark Ellul z University of Liverpool i jego współpracownicy opisali wiele objawów neurologicznych, w tym utratę węchu i smaku, dezorientację, zapalenie mózgu i zespół Guillaina- Barrégo (zaburzenie, w którym układ odpornościowy atakuje nerwy) – według badaczy objawów neurologicznych doświadczyło nawet 67 proc. obserwowanych przez nich pacjentów.
- Od 30 do 50 proc. hospitalizowanych pacjentów ma problemy neurologiczne - zauważa dr Majid Fotuhi, neurolog, dyrektor medyczny centrum NeuroGrow Brain Fitness Center i autor obszernego przeglądu wpływu Covid-19 na układ nerwowy („Journal of Alzhheimer’ s Disease"). - Jest szeroki zakres objawów, w tym bóle głowy, zawroty głowy, osłabienie, splątanie, problemy z poruszaniem się oczu, drgawki i paraliż – mówi i dodaje: Wydaje się, że dwa najczęstsze problemy neurologiczne to udar i majaczenie. Według eksperta ludzie, którzy doświadczają poważniejszych objawów Covid-19, mają zwykle więcej komplikacji związanych z mózgiem i układem nerwowym. Wiele uszkodzeń mózgu jest nieodwracalnych i może prowadzić do rozwoju parkinsona czy alzheimera.
Dr Ross W. Paterson z University College London i jego współpracownicy zbadali mózgi pacjentów z powikłaniami Covid-19 i opisali kilka typów zapalenia mózgu, w tym ostre rozsiane zapalenie mózgu i rdzenia, czyli ADEM - zaburzenie autoimmunologiczne, w którym układ odpornościowy atakuje mózg. Zaobserwowali u chorych łagodne objawy grypopodobne, takie jak bóle głowy, gorączka i zmęczenie, lub cięższe objawy: w tym splątanie, drgawki, paraliż, problemy z mową lub słuchem.
Stwierdzono również (odnotowano to w „The New England Journal of Medicine”), że Covid-19 może powodować zakrzepy krwi, które „wędruję” do mózgu i wywołują udar. Co ciekawe, z udarem trafiali do szpitala osoby poniżej 50. roku życia, którzy mieli łagodne objawy ze strony układu oddechowego.
Dowody na to, że koronawirus SARS-CoV-2 może przedostać się do komórek mózgowych i wywołać wirusowe zakażenie mózgu, są nadal niejednoznaczne. Co prawda odnotowano kilka przypadków pojawienia się wirusa w płynie mózgowo-rdzeniowym, co wskazuje na możliwość bezpośredniego zakażenia komórek mózgowych, ale wymaga to dalszych obserwacji. Według uczonych zapalenie mózgu o podłożu immunologicznym jest znacznie częstsze.
Dr Fotuhi i jego współpracownicy opracowali trzystopniowy system klasyfikowania neurologicznych powikłań po Covid-19.
Stadium 1 to uszkodzenie układu nerwowego ograniczające się do komórek nabłonka nosa i ust, co objawia się przejściową utratą węchu i smaku. Jest dość częste u chorych na Covid-19. Stadium 2 jest wtedy, gdy wirus wywołuje gwałtowną reakcję zapalną, która prowadzi do tworzenia się skrzepów krwi mogących wywołać mikroudar i udar mózgu. I stadium 3: reakcja zapalna, zwana burzą cytokin, prowadzi do uszkadza bariery krew-mózg. W efekcie cytokiny zapalne, w tym prawdopodobnie cząsteczki wirusa dostają się do mózgu. U pacjentów mogą wystąpić objawy neurologiczne: drgawki, splątanie, śpiączka lub encefalopatia - nieprawidłowości w mózgu, które prowadzą do zmian w stanie psychicznym lub w zachowaniu.
Zapewne zasadne jest więc, by pacjenci po Covid-19 monitorowali kondycję swojego mózgu, jak również zadbali o odpowiednią ilość snu, unikanie stresu i odżywczą dietę. Powinni być czujni na niepokojące objawy tj. bezsenność, stany depresyjne, problemy z pamięcią.