Badania obrazowe wykorzystują różne techniki w celu uwidocznienia struktury danej części ciała. Na podstawie różnych rodzajów oddziaływania fizycznego – promieniowanie rentgenowskie, ultradźwięki, pole magnetyczne – umożliwiają zobrazowanie fizjologicznych struktur (np. budowę serca) i patologicznych zmian (np. zmiany martwicze, guzy). Wykorzystywane są głównie w ortopedii, onkologii, neurologii i pulmunologii.
Badanie rentgenowskie (RTG)
Podczas badania pacjent znajduje się przed lampą rentgenowską, która emituje promieniowanie X (rentgenowskie – od nazwiska ich odkrywcy - Roentgena). Cząsteczki promieniowania, przechodząc przez ciało, są wychwytywane w różnym stopniu. Te, które nie zostały pochłonięte, trafiają na detektor, co umożliwia uzyskanie obrazu diagnostycznego. RTG nie powinno być wykonywane u kobiet w ciąży. Ze względu na dawkę promieniowania, jaką przyjmuje badany, nie powinno się często poddawać temu badaniu.
RTG jest najstarszym rodzajem obrazowania nieprawidłowości i chorób.
Obecnie badanie rentgenowskie jest głównie cyfrowe – obraz rentgenowski powstaje nie analogowo (na błonie filmowej rtg), lecz na płycie pamięciowej komputera, z której jest przegrywany na płytę przenośną.
Ultrasonografia (USG)
Opiera się na falach ultradźwiękowych i stopniu ich odbicia od tkanek, które wykazują różny opór. Głowica aparatu do USG wysyła fale, które odbijają się od tkanek i wracają do niej; działa jednocześnie jak emiter i odbiornik.
USG można wykonywać je także u kobiet w ciąży, bo jest bezpieczne, nieinwazyjne. Dużą zaletą USG jest wizualizacja w czasie rzeczywistym. Badanie USG pozwala zobaczyć tkanki miękkie i narządy w ruchu, umożliwia określenie przepływu krwi. Rodzajem USG, który pozwala zdiagnozować prędkość i kierunek przepływu krwi w naczyniach krwionośnych metodą fali ciągłej, metodą impulsową i metodą kodowania kolorem jest USG Dopplera.
Tomografia komputerowa (TK, CT)
Tak jak RTG wykorzystuje promieniowanie X, czyli rentgenowskie, emitowane przez lampę RTG. Urządzenie do tomografii komputerowej przypomina tubę, do której pacjent jest wprowadzany na specjalnym wysuwanym stole. Podczas badania wokół pacjenta ruchem okrężnym porusza się lampa rentgenowska z detektorami.
Podobnie jak RTG przeciwwskazaniem do wykonania badania jest ciąża.
TK jest szczególnie pomocne w diagnostyce schorzeń kręgosłupa, układu kostno-stawowego
Rezonans magnetyczny (RM, MRI)
Opiera swoje działanie na użyciu pola magnetycznego i fal radiowych. Urządzenie jest podobne do tego, którym wykonuje się tomografię komputerową. MRI wykorzystuje się przede wszystkim do zobrazowania tkanek, jest pomocne w diagnostyce np. mózgu, stawów, jamy brzusznej. Jest bezpieczniejszy od tomografu. Ale nie może być wykonywane u osób, które mają w ciele elementy metalowe, implanty i urządzenia medyczne.