Gluten - czy naprawdę jest wrogiem?

Liczba zadeklarowanych osób z nietolerancją, uczuleniem lub nadwrażliwością na gluten jest coraz większa. Jeszcze parę lat temu dietę bezglutenową stosowały tylko osoby chore na celiakię. Obecnie stosowana jest ona również przez osoby zdrowe. Nie zawsze jednak ma to racjonalne uzasadnienie.

Co to jest gluten?

Gluten to białko ,które znajduje się między innymi w takich zbożach jak; pszenica, pszenżyto, żyto oraz jęczmień. Są dwie frakcje białka, które go tworzą – glutenina i gliadyna. Ta druga może mieć szkodliwy wpływ na organizm. Gluten jest białkiem ciężkostrawnym. Powoduje wiele stanów zapalnych oraz zwiększa przepuszczalność w jelicie cienkim, co może prowadzić do powstawania chorób typu choroba Hashimoto, łuszczyca, reumatoidalne zapalenie stawów. Gluten jest składnikiem nie tylko produktów spożywczych na bazie zbóż, ale również jest stosowany jako dodatek spulchniający w wędlinach, mięsie, słodyczach oraz w produktach mlecznych. Często jest również dodawany do leków, suplementów diety oraz do żywności przetworzonej.

Komu i w jaki sposób szkodzi gluten?

Nie jest prawdą, że gluten szkodzi każdemu. Negatywnie wpływa on na zdrowie osób uczulonych na ten składnik oraz tych, które są na niego nadwrażliwe oraz cierpią na celiakię.
Celiakia jest najpoważniejszym, trwałym schorzeniem związanym z nietolerancją glutenu - reakcją immunologiczną na białka zbożowe. Prowadzi do uszkodzenia błony śluzowej jelita, co uniemożliwia wchłanianie przez organizm substancji odżywczych.

Alergia na gluten może mieć charakter przemijający, jednak zdarza się również, że pozostaje na całe życie. Jej objawami są najczęściej biegunka, wymioty, zmiany skórne (np. atopowe zapalenie skóry), wodnisty katar. Gluten jest jednym z najczęściej występujących alergenów pokarmowych. Spośród wszystkich zbóż zawierających te białka, pszenica uczula najbardziej.

Nadwrażliwość na gluten nie jest związana ani z celiakią, ani z alergią na ten składnik. Jest to przypadek, w którym wyniki badań diagnostycznych wykazały negatywny wynik przeciwciał, brak podwyższonego poziomu IgE oraz, w którym nie występuje zanik kosmków jelitowych, a pomimo tego spożycie glutenu powoduje niepożądane objawy. Możliwa jest wtedy obecność przeciwciał antygliadynowych AGA (IgA i/lub IgG). Nadwrażliwość sprawia, że układ pokarmowy reaguje na gluten biegunką, zaparciami, wzdęciami, refluksem żołądkowo-przełykowym oraz aftami w jamie ustnej. Jednak nie jest to jedyny układ, który powiązany jest z nadwrażliwością na gluten. Inne objawy, to m.in. bóle głowy, bóle stawów, depresja, niedokrwistość, czy drętwienie kończyn.

Jak wykryć nietolerancję glutenu?

Zanim rozpocznie się leczenie należy potwierdzić swoje przypuszczenia udając się do lekarza. Właściwe rozpoznanie to pierwszy krok do walki z nietolerancją glutenu. Badaniami, które mogą pomóc określić stan narządów wewnętrznych oraz stopień obciążeń organizmu szkodliwymi substancjami są badanie nietolerancji pokarmowych lub Test Obciążeń Organizmu. Można go wykonać w Centrum Diagnostyki Organizmu Revitum.

- Test Obciążeń doskonale wykrywa grzyby, pasożyty, metale ciężkie, obciążenia chemiczne oraz alergie, niedobory witamin, niedobory minerałów a także wirusy, bakterie beztlenowe, zaburzenie metabolizmu glutenu oraz boreliozę. Rekomendujemy go osobom, które od dłuższego czasu nie mogą znaleźć przyczyn swoich dolegliwości i bólu, źle się czują, często chorują, cierpią na problemy skórne albo nie mają energii i brak im witalności - mówi Weronika Łapińska z Centrum Diagnostyki Organizmu Revitum. Po wykonaniu Testu specjalista przygotowuje indywidualne zalecenia i dobiera kurację.

Jedyne lekarstwo - dieta

Lekarstwo na celiakię, alergię na gluten i nietolerancje pokarmowa na niego jest tylko jedno – dieta bezglutenowa. Oznacza to całkowite wykluczenie z jadłospisu glutenu.
W diecie tej stosuje się zamienniki produktów pszenicznych, czyli produkty zawierające mąkę kukurydzianą, ryżową, sojową lub gryczaną, komosę ryżową, amarantusa. Polecane są również orzechy, kasza jaglana, ciecierzyca, ziarna słonecznika, czy siemię lniane. Dieta zawierać może ryby, mięso, jajka, warzywa, owoce oraz produkty mleczne, po uprzednim sprawdzeniu czy nie jest do nich dodawany gluten w postaci środka spulchniającego. Stosowanie diety bezglutenowej przez osoby chore na celiakię wymagane jest do końca życia. Natomiast w przypadku alergii czy nadwrażliwości na gluten, dieta może być stosowana tylko czasowo.

Czy każdy powinien wykluczyć gluten z diety?

Większość ludzi nie ma problemów związanych z glutenem. Dieta bezglutenowa stała się bardzo popularna, jednak bez uzasadnienia i wskazań zdrowotnych, a jedynie na fali mody. Zdrowy organizm radzi sobie z trawieniem glutenu. Są osoby, którym pszenica pomaga ustabilizować poziom glukozy we krwi. Dlatego należy pamiętać, że wykluczenie glutenu z diety wymaga uzupełnienia mikroelementów z innych źródeł niż pszenica, w szczególności witamin z grupy B.