Kiedy prostata choruje. Od objawów, przez diagnozę po leczenie

Liczba chorych na raka prostaty Polaków oraz fakt, że jest on diagnozowany w późnym stadium rozwoju odzwierciedlają brak świadomości oraz obawy przed badaniem. Zgodnie z wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Urologicznego każdy mężczyzna po 40. urodzinach powinien zrobić pierwsze badania kontrolne, tj. badanie poziomu antygenu PSA i w razie wskazań – badanie per rectum.

Prostata – czym jest?

Prostata to gruczoł krokowy, inaczej gruczoł sterczowy lub stercz, który jest elementem układu moczowo-płciowego mężczyzny. Kształtem i wielkością przypomina orzecha włoskiego. Znajduje się w okolicy krocza, pod pęcherzem moczowym, przywiera do przedniej ściany odbytu i przechodzi przez jego wnętrze cewka moczowa. Taka lokalizacja prostaty umożliwia przeprowadzenie badania per rectum, które jest istotne w diagnostyce chorób prostaty.

Zadaniem prostaty jest produkcja wydzieliny wchodzącej w skład spermy. Wydzielina ta wpływa na zwiększenie ruchliwości i żywotności plemników, co wpływa na lepszą płodność mężczyzny.

Objawy chorób prostaty

Najczęstszym objawem choroby prostaty – przerostu prostaty – jest problem z oddawaniem moczu. Pojawia się na skutek uciskania cewki moczowej przez przerośnięty gruczoł krokowy. Innymi objawami przerostu prostaty są:

• częste oddawanie moczu, także w nocy;
• gwałtowne parcie na mocz;
• zwężenie strumienia oddawanego moczu;
• uczucie pełnego pęcherza po oddaniu moczu;
• bolesne oddawanie moczu;
• przerywany strumień moczu.

Natomiast rak prostaty, który jest drugim najczęściej diagnozowanym nowotworem u mężczyzn, często rozwija się bezobjawowo nawet przez kilkanaście lat.

Do typowych objawów raka prostaty należą:

• zwiększone parcie na mocz i częstsze oddawanie moczu;
• wydłużony czas oddawania moczu;
• ból podczas oddawania moczu;
• trudności w rozpoczęciu oddawania moczu;
• potrzeba częstego oddawania moczu w nocy;
• zaburzenia erekcji.

Ostre i przewlekłe zapalenie prostaty

Objawia się silnym bólem okolicy krocza i trudnościami w oddawaniu moczu. Przyczyną są bakterie, zwykle pochodzące z naturalnej flory jelita grubego.

Ostre zapalenie prostaty rzadko dotyka mężczyzn. Dużo częściej, bo nawet u 20 proc. mężczyzn w jakimś okresie ich życia, diagnozuje się przewlekłe zapalenie prostaty, które jest zwykle niebakteryjnym zapaleniem i utrzymuje się dłużej niż 3 miesiące. Jego rozwój związany jest ze stresującym trybem życia, zaburzeniami hormonalnymi i autoimmunologicznymi.

Objawy zapalenie prostaty

Poza bólem w okolicy krocza i trudnościami z oddawaniem moczu, mężczyzna może zaobserwować krew w spermie lub moczu, co najczęściej zmusza go do wizyty u lekarza. Jeżeli podczas badania per rectum prostata jest bolesna, lekarz może zalecić ogólne badanie moczu i posiew moczu, by wykluczyć bakteryjne zapalenie prostaty. Pomocne jest również USG układu moczowego. Zwykle zleca także oznaczenie stężenia PSA we krwi – w przypadku zapalenia wynik często jest powyżej normy.

Bakteryjne zapalenie prostaty leczy się antybiotykami, jak również lekami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi.

Czy jest żeńska prostata?

Kobiety nie mają dokładnego odpowiednika męskiej prostaty, ale mają struktury podobne do gruczołu krokowego rozwinięte z tych samych komórek w okresie płodowym. To parzyste gruczoły przedsionkowe mniejsze, znajdujące się blisko ujścia cewki moczowej. Nazywane są gruczołami przycewkowymi lub gruczołami Skenego. Leżą wewnątrz warg sromowych większych. Gruczoły Skenego produkują płyn, który składem chemicznym przypomina płyn produkowany przez prostatę. Trafia on do cewki moczowej lub pochwy. Zgromadzony płyn może być wyrzucany podczas orgazmu, co uważa się za kobiecą ejakulację.

Czy seks zmniejsza ryzyko zachorowania na prostatę?

Badania wykazały, że mężczyźni, którzy są aktywni seksualnie, rzadziej mają chorą prostatę. Uczeni podają nawet konkretne dane – mężczyźni, którzy mają wytrysk minimum 21 razy w miesiącu, są o 33 proc. mniej zagrożeni zachorowaniem na raka prostaty niż mężczyźni, którzy nie mają tak często wytrysków (publikacja w „European urology”, badanie objęło 32 tys. mężczyzn).

Lekarze zwracają na jeszcze jedną prawidłowość – nieleczony przerost prostaty obniża libido i zwiększa ryzyko zaburzeń erekcji.