Osoby wysoko wrażliwe. Kim są?
Osoba wysoko wrażliwa to termin ukuty przez psycholożkę Elaine Aron. Według jej teorii wysoko wrażliwi stanowią grupę charakteryzującą się cechą osobowości znaną jako wrażliwość na przetwarzanie sensoryczne.
Takie osoby wykazują zwiększoną wrażliwość emocjonalną, silniejszą reakcję na bodźce zewnętrzne i wewnętrzne – ból, głód, światło i hałas – oraz mają skomplikowane życie wewnętrzne.
Koncepcja wysokiej wrażliwości zyskała dużą popularność od czasu, gdy wymyśliła ją Aron. Coraz więcej ludzi zaczęło identyfikować się jako osoby wysoce wrażliwe — uważa się, że około 15 do 20 proc. populacji jest wysoce wrażliwych.
Jak sprawdzić, czy jestem osobą wysoko wrażliwą?
Wysoko wrażliwi są bardziej niż inne osoby zaniepokojone przemocą i napięciem, częściej dopada je stres, niepokój i uczucie przytłoczenia. Dlatego powinni unikać sytuacji, w których mają z takimi stresogennymi wyzwalaczami do czynienia.
Z drugiej strony cechy, wysoka wrażliwość jest powiązana z wyższym poziomem kreatywności, bogatszymi relacjami osobistymi i większym uznaniem dla piękna i estetyki.
Jeśli silnie reagujesz na krytykę, łatwiej niż inni ulegasz nadmiernej stymulacji fizycznej i emocjonalnej i masz bogate życie wewnętrzne, możesz się zaliczać do osób o wysokiej wrażliwości. Możesz mieć także wrażenie, że cechuje się większa zdolność do empatii, mocniej odczuwasz nastroje innych.
Skąd się bierze wysoka wrażliwość?
Zgodnie z koncepcją wysokiej wrażliwości, nie jest to zaburzenie psychiczne, tylko aspekt osobowości, jedna a cech, które przejawiają się u każdej osoby w innym stopniu. Pomimo pewnych wad związanych z takim profilem osobowości, może ona również zapewniać korzyści adaptacyjne.
Uważa się, że wysoka wrażliwość ma podłoże genetyczne i z tą cechą łączą się pewne specyficzne warianty genów. Jednak środowisko, w jakim wzrastamy we wczesnym dzieciństwie, również może odgrywać pewną rolę. Badacze sugerują, że nasze wczesne doświadczenia mogą mieć wpływ na geny związane z wrażliwością.
Takim osobom zaleca się, by się wysypiały, stosowały zdrową dietę, ograniczały kofeinę i alkohol oraz dawały sobie przestrzeń na pozbycie się nadmiaru bodźców. Rozmowa z bliską, przyjazną osobą lub terapeutą może również pomóc im poradzić sobie ze wzmożonymi reakcjami emocjonalnymi na stres.
Jak zachowują się wysoko wrażliwe osoby?
Bycie osobą bardzo wrażliwą nie jest łatwe i może wiązać się z wieloma wyzwaniami. Takie osoby miewają trudności z przystosowaniem się do nowych okoliczności, wykazują nieadekwatne reakcje emocjonalne w sytuacjach społecznych i łatwo czują dyskomfort w reakcji na światło, dźwięk lub pewne doznania fizyczne.
Pozytywną stroną tej cechy osobowości jest fakt, że osoby wysoko wrażliwe tworzą głębokie więzi z innymi, często mają niezwykłe sny, prowadzą wewnętrzne monologi i czerpią wielką radość ze sztuki, muzyki i kontaktów międzyludzkich.
Podobnie jak inne cechy osobowości, wysoka wrażliwość ma swoje zalety i wady. Przy odpowiednim wsparciu i poznaniu swoich mocnych i słabych stron, takie osoby mogą stworzyć dogodne dla siebie środowisko, w którym mogą się rozwijać i dobrze funkcjonować.