Osobowość borderline (BPD, z ang. borderline personality disorder) to grupa występujących cech z pogranicza zaburzeń nerwicowych oraz psychotycznych. Uogólniając, to zachwiana równowaga psychiczna, zmienność nastrojów i odczuwanie skrajnych uczuć niemal równocześnie. Emocjonalny rollercoaster typowy dla osoby z borderline prowadzi do tego, że jest ciągle zmęczona i ma trudności z normalnym funkcjonowaniem.
Co charakteryzuje osobowość borderline?
- Impulsywność. Osoby z BPD mogą podejmować ryzykowne, impulsywne decyzje, takie jak nadmierne wydawanie pieniędzy, niebezpieczne zachowania seksualne, nadużywanie substancji psychoaktywnych, nieodpowiedzialna jazda samochodem czy objadanie się.
- Intensywne i niestabilne relacje. Osoba z BPD może szybko tworzyć głębokie relacje, które nagle mogą się zmienić z idealizacji („jesteś wspaniały”) na deprecjonowanie („nienawidzę cię”). Mogą one przejawiać się w postaci gwałtownych zmian w postrzeganiu bliskich, od skrajnej bliskości do skrajnego odrzucenia.
- Lęk przed porzuceniem. Nawet w przypadku drobnych rozstań lub zmian w planach, osoba z BPD może wykazywać intensywny strach przed porzuceniem lub odrzuceniem, który może prowadzić do desperackich prób uniknięcia samotności.
- Niestabilny wizerunek siebie, poczucie niespełnienia i niezadowolenia z siebie (bez wyraźnej przyczyny). Osoba z BPD może mieć trudności z utrzymaniem stabilnego poczucia tożsamości i wartości. Może to objawiać się częstymi zmianami planów życiowych, typów pracy czy przyjaźni, a nawet własnej tożsamości seksualnej.
- Emocjonalna burza. Osoba z BPD może doświadczać intensywnych i szybko zmieniających się emocji, takich jak złość, depresja, euforia, które mogą zmieniać się niemal z minuty na minutę. Charakterystyczne dla osobowości borderline są wybuchy emocjonalne, nieadekwatne do sytuacji.
- Chroniczne uczucie pustki. Osoby z BPD często opisują uczucie wewnętrznej pustki lub nudy, które trudno jest im zdefiniować lub wypełnić.
- Nieadekwatna złość. Osoby z BPD mogą wykazywać nieproporcjonalną złość lub trudności z kontrolowaniem gniewu, co może prowadzić do częstych konfliktów z innymi.
- Paranoiczne myśli. W sytuacjach stresowych osoby z BPD mogą doświadczać paranoi lub uczucia oderwania od rzeczywistości, co może objawiać się jako chwilowe uczucie dysocjacji lub utraty kontaktu z rzeczywistością.
- Nieufność i podejrzliwość. Często powiązana z silnym lękiem przed porzuceniem. Osoby z borderline często są skrajnie kontrolujące, potrzebują ciągłego zapewniania miłości, łakną notorycznej uwagi bliskich.
- Zachowania ryzykowne lub samookaleczające, próby samobójcze. Niekiedy osoby z BPD podejmują próby samobójcze lub okaleczają się, co jest pewnego rodzaju próbą radzenia sobie z intensywnymi emocjami albo jest to „krzyk o pomoc”. Uwaga! Osoby z zaburzeniami osobowości borderline, które myślą o samookaleczaniu lub próbie samobójczej, potrzebują natychmiastowej pomocy.
Reklama
W zależności od stanu choroby i jej dotychczasowego przebiegu, osoba z borderline może doświadczać tylko niektórych typowych objawów.