Choroby autoimmunologiczne. Organizm niszczy własne komórki
Choroby autoimmunologiczne to problem coraz większej liczby osób, przede wszystkim kobiet.Charakteryzują się nieprawidłowym funkcjonowaniem układu odpornościowego, który atakuje własne tkanki. System obronny organizmu zaczyna rozpoznawać swoje komórki jako obce i zaczyna je niszczyć, zamiast chronić.
Do schorzeń autoimmunologicznych zalicza się np. cukrzyca, choroba Hashimoto, stwardnienie rozsiane, RZS (reumatoidalne zapalenie stawów), twardzina, zapalenie stawów i toczeń rumieniowaty. W diagnostyce tych chorób stosuje się oznaczenia autoprzeciwciał we krwi.
Niestety przyczyna schorzeń autoimmunologicznych nadal nie została ustalona, co utrudnia ich leczenie i profilaktykę. Obecnie wyróżnia się około 80 takich chorób i dotyczą 3,5 proc. społeczeństwa, ale aż cztery na pięć osób dotkniętych nimi to kobiety.
Choroby autoimmunologiczne dają różne objawy o różnym stopniu nasilenia - od ledwo zauważalnych do takich, które powodują ciężką niepełnosprawność. Wszystko zależy to od tego, który układ został zaatakowany przez chorobę i jaki jest stopień jej zaawansowania.
Nie ma skutecznego leku na choroby autoimmunologiczne, a polega na łagodzenia objawów i kontrolowaniu choroby.
Winny drugi chromosom X? Naukowcy zgłębiają medyczną zagadkę
Nowe badanie sugeruje, że sposób, w jaki organizm kobiety radzi sobie z dodatkowym chromosomem X (męski organizm ma tylko jeden X plus chromosom Y), może być czynnikiem pomagającym wyjaśnić, dlaczego kobiety są bardziej podatne na tego typu schorzenia.
- Wiele z chorób, które pojawiają się w naszych klinikach, szczególnie o podłożu immunologicznym, ukazuje naprawdę uderzającą przewagę kobiet. Dlatego zawsze się nad tym zastanawiałem, na podstawie własnej praktyki klinicznej – powiedział kierujący badaniami Howard Chang, profesor dermatologii i genetyki w Stanford School of Medicine.
Dotąd badacze skupiali się na "kobiecej przewadze" w występowaniu tych chorób, analizując hormony płciowe lub liczbę chromosomów. Zamiast tego Chang skupił się na roli odgrywanej przez cząsteczkę zwaną Xist, która nie występuje w męskich komórkach.
Ważna rola małej cząsteczki. Czym jest Xist?
Głównym zadaniem cząsteczki Xist jest dezaktywacja drugiego żeńskiego chromosomu X w zarodkach, zapewniając, że komórki organizmu nie dostaną potencjalnie toksycznego podwójnego uderzenia genów kodujących białka chromosomu. Cząsteczki Xist współpracują z tymi białkami, aby wyłączyć ekspresję genów w drugim chromosomie X.
Naukowiec zauważył, że wiele białek, z którymi Xist współpracuje, wiążąc się i wyciszając chromosom X, ma powiązanie z chorobami autoimmunologicznymi związanymi ze skórą: pacjenci z tymi schorzeniami mieli autoprzeciwciała, które błędnie atakowały te normalne białka. Chang zastanawiał się, czy zlepki cząsteczek białka powstające, gdy Xist łączy się z chromosomem X, są czynnikiem wyzwalającym chorobę autoimmunologiczną.
Chang postanowił zbadać, jak Xist, wytwarzany naturalnie wyłącznie przez komórki żeńskie, funkcjonowałby u samców myszy. Eksperyment ten może pomóc w opracowaniu nowych metod leczenia i sposobów diagnozowania chorób autoimmunologicznych.
Eksperyment na samcach myszy przyniósł zaskakujący wynik
Dzięki inżynierii genetycznej zmodyfikowano samce myszy tak, aby posiadali gen wytwarzający Xist i wstrzyknięto im chemiczny środek drażniący naśladujący toczeń. Wtedy zespół odkrył, że u samców rozwinęły się cechy charakterystyczne autoimmunizacji — autoprzeciwciała — w tempie porównywalnym do samic myszy. Oznacza to, że białka wiążące na Xist mogą wywołać odpowiedź immunologiczną.
Chang i jego współpracownicy przeanalizowali także próbki surowicy krwi od ludzi chorych na toczeń, zapalenie skórno-mięśniowe i twardzinę układową i porównali je z próbkami od osób bez chorób autoimmunologicznych. Naukowcy odkryli, że próbki pobrane od pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi wytwarzały wyższy poziom autoprzeciwciał w reakcji na białka związane z Xist.
Wszystko wskazuje na znaczącą rolę cząsteczki Xist jako czynnika wywołującego choroby autoimmunologiczne. To może wyjaśniać, dlaczego dotykają głównie kobiety i pomóc w ich zdiagnozowaniu. Bo choroby autoimmunologiczne są trudne do wykrycia, a ich diagnostyka często zajmuje lata. Ostatnie odkrycia mogą przyspieszyć ten proces.
