Liczba zgonów z powodu raka spada, ale są wyjątki
Nowe prognozy dotyczące zgonów z powodu nowotworów w Unii Europejskiej i UK wskazują, że chociaż ogólna liczba zgonów z powodu tej choroby spada, coraz więcej młodych dorosłych umiera na raka jelita grubego.
Naukowcy przewidują, że całkowita liczba zgonów z powodu nowotworów na tych dwóch obszarach Starego Kontynentu spadnie w 2024 r. w porównaniu z 2018 r. — o 6 proc. w przypadku mężczyzn i 4 proc. w przypadku kobiet. Jednak rzeczywistość skrzeczy, jeśli chodzi o konkretne typy nowotworów.
Przewiduje się, że w 2024 r. w UE liczba zgonów spowodowanych rakiem trzustki wzrośnie nieznacznie zarówno wśród mężczyzn (1 proc.), jak i kobiet - 4 proc. Najbardziej niepokojąca tendencja dotyczy zgonów spowodowanych innego typu rakiem - jelita grubego, wśród młodych dorosłych.
Rak jelita słynie z tego, że rozwija się "po cichu" nawet przez 10 lat, nie dając w tym czasie zbyt wielu jednoznacznych oznak chorobowych. Do tego rozwija się u coraz młodszych osób.
W odpowiedzi na rosnącą częstość występowania raka jelita grubego u młodych dorosłych amerykańscy eksperci obniżyli zalecany wiek wykonania badań przesiewowych (w tym kolonoskopii) w jego kierunku z 50 do 45 lat.
Rośnie liczba zgonów z powodu raka jelita grubego u młodych dorosłych. Wspomniano o Polakach
Co prawda ogólna liczba zgonów z powodu raka jelita grubego będzie spadać, ale będą częściej umierać osoby młodsze. Ten trend potwierdza doktor Cindy Kin, profesor chirurgii w Stanford Medicine w Kalifornii.
- Odzwierciedla to, co my, chirurdzy i lekarze leczący pacjentów z rakiem jelita grubego, widzimy również w USA: szokująco młodych pacjentów chorych na raka jelita grubego – osoby po 30. i 40. roku życia, a czasami nawet po 20. roku życia. Jest to bardzo niepokojąca tendencja z punktu widzenia zdrowia publicznego - ostrzegła ekspertka.
Niepokojące jest też wzmianka o wzroście liczby zgonów z powodu raka jelita grubego w określonych populacjach w UE w grupie wiekowej od 25 do 49 lat. Wymieniono tam mężczyzn z Włoch (1 proc.) i kobiety z tego kraju (2 proc.), hiszpańskich mężczyzn (5 proc.), kobiety z Niemiec (7 proc.) oraz mężczyzn z Polski (prawie 6 proc.).
Badanie nie daje co prawda bezpośredniej odpowiedzi na pytanie, co jest przyczyną zgonów z powodu raka jelita grubego wśród młodych dorosłych, ale wskazuje na kilka czynników ryzyka związanych ze stylem życia, które im sprzyjają.
Eksperci: nawet minimalna ilość alkoholu dziennie może stwarzać ryzyko dla zdrowia
W pierwszej kolejności badacze wskazują na otyłość i alkohol, jako czynniki, które mogą być powiązane ze wzrostem liczby zgonów z powodu raka jelita w tej grupie. Swoją rolę może odgrywać także cukrzyca, brak aktywności fizycznej i zła dieta.
Otyłość, nadwaga cukrzyca i zespół metaboliczny zwiększają powiązane z rakiem jelita grubego ryzyko zachorowania aż o 50 do 100 procent. Picie dużych ilości alkoholu również wiąże się ze zwiększonym o 20–40 proc. ryzykiem zachorowania na ten typ raka.
Największe niebezpieczeństwo związane jest z alkoholem i ten czynnik może potencjalnie zwiększać ryzyko raka jelita grubego nawet o 50 proc. A to nie koniec dewastującego wpływu wysokoprocentowych trunków - ich spożywanie wiąże się również z wieloma innymi nowotworami, w tym rakiem głowy i szyi, rakiem przełyku, rakiem piersi i rakiem wątroby.
W 2023 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wydała oświadczenie, że "nie ma bezpiecznej ilości", jeśli chodzi o spożycie alkoholu. Oprócz wpływu na wątrobę, jego rakotwórczy wpływ dotyczy wielu narządów - od jamy ustnej do jelit i odbytnicy, trzustki, piersi, macicy i jajników.
Nie tylko alkohol sprzyja nowotworom. Pilnujmy kilogramów
Spożycie alkoholu nie jest jedynym czynnikiem wymienionym w raporcie, dużą rolę pełni też znaczny nadmiar kilogramów. Osoby z otyłością są o 30 proc. bardziej narażone na rozwój raka jelita grubego.
Otyłość jest również powiązana z co najmniej 13 innymi nowotworami, a także innymi istotnymi chorobami współistniejącymi. Wpływa na cukrzycę, wysokie ciśnienie krwi i choroby układu krążenia.
Co możemy zrobić, by się przed rakiem jelita uchronić? Eksperci z American Cancer Society oprócz badań przesiewowych w celu zmniejszenia ryzyka zalecają również zmianę stylu życia. Wskazana jest odpowiednia dieta (dużo owoców, warzyw i produktów pełnoziarnistych) i zredukowanie masy ciała, jeśli mamy otyłość, regularne ćwiczenia fizyczne oraz rzucenie palenia i powstrzymanie się od picia alkoholu.