Czym jest szok anafilaktyczny? Ten stan zagraża życiu
Anafilaksja, inaczej wstrząs anafilaktyczny (łac. anaphylaxia, commotus anaphylaciticus) to rodzaj nagłej i ciężkiej reakcji alergicznej lub niealergicznej, która może być przyczyną zgonu.
Co charakterystyczne, ma nagły początek. Pojawia się wysypka, swędzenie skóry, zaczerwienienie, spuchnięta twarz ale także trudność w oddychaniu, chrypka, świsty, kaszel. Anafilaksji może towarzyszyć blada, spocona skóra i osłabienie.
Według Amerykańskiej Fundacji Astmy i Alergii (AAFA) każdego roku w Stanach Zjednoczonych z powodu alergii pokarmowych trafia do szpitala 200 tys. osób. Często pacjenci mają również reakcje alergiczne na leki i użądlenia owadów.
W Polsce anafilaksja co roku zdarza się u 130 tys. osób, a około 100 osób z jego powodu umiera – alarmuje prezes Polskiego Towarzystwa Alergologicznego prof. Marek Kulus. Lekarz podkreślał, że często ten niebezpieczny dla życia stan nie jest prawidłowo rozpoznawany.
Anafilaksja to reakcja ogólnoustrojowa. Atakuje cały organizm
Reakcja może wystąpić natychmiast po kontakcie z alergenem lub w ciągu kilku godzin od kontaktu. Bardzo rzadko, ale zdarza się to nawet kilka dni później.
W reakcji na alergen organizm wytwarza duże ilości histaminy – cząsteczki sygnalizacyjnej, która może wywołać reakcję zapalną i prowadzić do rozszerzenia naczyń krwionośnych, zwężenia dróg oddechowych, co utrudnia oddychanie, nagłego spadku ciśnienia krwi, szoku, a nawet utraty przytomności. Ponadto naczynia krwionośne mogą przeciekać, powodując rodzaj obrzęku wynikającego z gromadzenia się płynu.
Objawy tego stanu u każdej osoby mogą być trochę inne i zależą od rodzaju alergii i jej przyczyny, ale mogą obejmować:
- swędzenie jamy ustnej lub gardła
- uczucie pełnego, ciężkiego języka
- trudności w połykaniu lub uczucie, że coś przykleiło się do języka lub gardła
- kaszel
- ochrypły głos
- świszczący oddech
- duszność i ucisk w gardle
- trudności w oddychaniu
- niskie ciśnienie krwi i słabe krążenie
- niski puls, zawroty głowy lub omdlenia, utratę przytomności.
- ból w klatce piersiowej
- ból brzucha i skurcze
- nudności i wymioty
- biegunkę
- obrzęk i swędzenie skóry, która może być ciepła i czerwona, z pokrzywką lub inną wysypką
- obrzęk stóp, dłoni, warg, oczu, a czasami narządów płciowych.
Anafilaksja ma wiele oznak. Tak wygląda na skórze
Objawy anafilaksji oznaczają konieczność pilnej interwencji lekarskiej. Fundacja Allergia, z którą współpracuje Polskie Towarzystwo Alergologiczne przy temacie anafilaksji, przygotowała materiały edukacyjne dotyczące postępowania z dzieckiem zagrożonym anafilaksją.
Znalazł się wśród nich album ze zdjęciami najczęściej występujących objawów skórnych anafilaksji u dzieci. Zmiany skórne mają różny charakter - od plam i pokrzywki po pęcherze na skórze i obrzęk w okolicach oczu.
Jeśli zauważymy je u dziecka, natychmiast powinniśmy zapewnić mu pilną interwencję medyczną.