Jak dożyć 100 lat?
Stulatkowie, czyli osoby mające 100 lat i więcej, dawniej stanowili bardzo rzadkie przypadki. Obecnie jest ich coraz więcej. Szacuje się, że ich liczba na świecie od lat 70. XX wieku podwaja się co dekadę. Co sprawia, że żyją tak długo? Nauka szuka odpowiedzi od bardzo dawna. Nie jest łatwo ją znaleźć, bo czynników wpływających na długość życia jest bardzo wiele, od genetycznych po te związane ze stylem życia.
Naukowcy z Instytutu Karolinska, czyli szwedzkiego uniwersytetu medycznego, postanowili zbadać krew osób, dożyły sędziwego wieku. Przyjrzeli się 12 parametrom (biomarkerom) krwi. Wyniki opublikowano w "GeroScience", oficjalnym piśmie American Aging Association, a w serwisie Conversation opisała je jedna z autorek badania, prof. Karin Modig, epidemiolożka.
Szansa na długie życie zapisana w krwi
Badacze porównali profile biomarkerów obecnych w krwi osób mających co najmniej 100 lat z tymi samymi parametrami obserwowanymi w młodszych latach. Jak podkreśla Modig, szwedzkie badanie w przeciwieństwie do wcześniejszych objęło szerszą grupę osób, nie wykluczając np. osób z domów opieki.
Pod lupę wzięto 44 636 Szwedów w wieku 64–99. Przeanalizowano następnie ich rejestry medyczne z okresu nawet do 35 lat. Z tej grupy 1224 osoby, czyli 2,7 proc. dożyły co najmniej 100 lat. Zdecydowaną większość stanowiły kobiety, aż 85 proc. 36 proc. badanych, czyli 16 tys. 327 zmarło w wieku 90-100 lat.
A badaniu uwzględniono 12 biomarkerów krwi związanych m.in. ze stanem zapalnym (obecność kwasu moczowego), metabolizmem, pracą wątroby i nerek, a także potencjalnym niedożywieniem i anemią. Już wcześniej wykazano, że te czynniki mają związek ze starzeniem się i umieraniem.
Kwas moczowy, glukoza i cholesterol
Naukowcy odkryli, że osoby, które dożyły setnych urodzin, po przekroczeniu 60-tki miały niższy poziom glukozy, kreatyniny i kwasu moczowego we krwi. Chociaż te wartości (mediana) nie różniły się znacząco pomiędzy stulatkami i "niestulatkami", to jednak u osób, które dożyły 100 lat, wartości tych parametrów bardzo rzadko w ciągu ich życia były za wysokie lub za niskie.
Dla przykładu: bardzo niewielu stulatków miało na we wcześniejszych latach poziom glukozy powyżej 6,5 mmol/l lub poziom kreatyniny powyżej 125 µmol/l.
Generalnie aż 10 z 12 parametrów branych pod uwagę, wiązało się z prawdopodobieństwem dożycia 100 lat. Te dwa, które nie miały w tym kontekście żadnego znaczenia, to poziom albuminy (białko obecne w surowicy) i poziom ALAT (aminotransferaza alaninowa, enzym wytwarzany przez wątrobę).
Najmniejsze szanse dożycia 100 lat miały osoby z najniższym poziomem cholesterolu całkowitego i żelaza w badanych grupach, a także te z wyższym poziomem glukozy, kreatyniny, kwasu moczowego i markerów czynności wątroby.
Bardzo znaczący w ocenie szans na przekroczenie "setki" był poziom kwasu moczowego, w jego przypadku różnica była największa. Osoby z najniższymi poziomami tego parametru miały 4 proc. szans na dożycie 100 lat, natomiast osoby z najwyższymi poziomami 1,5 proc. szans.
Dieta i alkohol mają wpływ na długowieczność
Szwedzka profesor pisze, że wyniki badań wykazują potencjalny związek między zdrowiem metabolicznym i stylem odżywiania się a długowiecznością, jednak nie sposób wskazać, które elementy stylu życia lub genów wpływają na wartość poszczególnych biomarkerów.
"Rozsądne jest jednak założenie, że znaczącą rolę odgrywają dieta i spożywanie alkoholu. Dlatego monitorowanie parametrów nerek i wątroby, a także poziomu glukozy i kwasu moczowego w miarę starzenia się nie jest złym pomysłem" - zaznacza i dodaje, że w osiągnięciu długowieczności rolę może też ogrywać czynnik losowy.