Aby w pęcherzykach tarczycy mogły powstać hormony, niezbędny jest jod. Pierwiastek ten jest wchłaniany z przewodu pokarmowego - zjedzenia, wody lub suplementów diety. Następnie zmieniany jest w postać, którą tarczyca jest w stanie przyswoić i której potrzebuje. Do tego procesu przemiany jodu konieczny jest enzym TPO (ważny w chorobie Hashimoto!). Jod, w nowej formie, umożliwia zbudowanie hormonów w komórkach pęcherzyków tarczycy. Jednym z elementów niezbędnych do budowy cząstek hormonów, oprócz jodu i TPO jest białko tyreoglobulina(Tg). Gdy hormony zostaną wyprodukowane z pomocą TPO, jodu i przy współudziale Tg, trafiają do światła pęcherzyków, gdzie są magazynowane i uwalniane do krwi. Z nią docierają do miejsc przeznaczenia.
Gdy brakuje jodu w organizmie…
Niedobór jodu oznacza rozwój wola, czyli mamy specyficzne powiększenie tarczycy. To skutek próby wytworzenia hormonów pomimo braku takiej możliwości. Tarczyca przerasta próbując wytworzyć hormony. Ale to u Polaków sytuacja niezwykle rzadka! Wszystko dzięki temu, że sól, którą kupujemy w dowolnym sklepie, jest jodowana. Dlatego z wyjątkiem okresu ciąży i karmienia piersią, zarówno zdrowe osoby jak i z chorobą Hashimoto, nie muszą przyjmować tabletek z jodem.
To ważne, bo nadmiar jodu, np. z powodu niepotrzebnej lub nadmiernej suplementacji, hamuje uwalnianie hormonów tarczycy do krwi.
Ile jodu potrzebujemy?
W Polsce skutecznie zapobiega się niedoborowi jodu dzięki skutecznym od lat zasadom:
- Obowiązkowe jodowanie soli kuchennej, co zapewnia dostarczanie codziennie jodu w granicach 55–110 µg.
- Jodowanie mleka modyfikowanego dla niemowląt. Uwaga! Niemowlętom i małym dzieciom nie zaleca się solenia potraw.
Co może wskazywać na niedobór jodu?
Obrzęk szyi, czyli wole, to najbardziej charakterystyczny, widoczny symptom niedoboru jodu. Innym, który może pojawić się przy wielu innych schorzeniach, jest niekontrolowane i nieoczekiwane przybieranie na wadze. Podobnie jest z wypadaniem włosów czy suchą i łuszczącą się skórą – te symptomy mogą wskazywać na wiele innych schorzeń.
Jeśli coś nas niepokoi, warto zrobić USG tarczycy i sprawdzić stężenie hormonów tarczycy.
Stężenie jodu można oznaczyć w badaniu moczu.
Co powinno być w diecie, jeśli podejrzewamy u siebie niedobór jodu?
Bogatym źródłem jodu są świeże ryby morskie, tj. dorsz, halibut, mintaj. Warto też jeść brązowy ryż, brokuły i twaróg, pić kefiry i maślanki oraz specjalną wodę mineralną z jodem.
Cennym źródłem jodu jest aerozol, który unosi się w okolicach morza, zwłaszcza w wietrzne dni. Dlatego warto spacerować nad brzegiem Bałtyku poza sezonem letnim, kiedy morze jest wzburzone. Największe stężenie jodu jest w trakcie sztormu. Warto wiedzieć, że jod wchłania się także przez skórę.