1. Nazwa „choroby weneryczne” jest przestarzała. Obecnie mówi się o chorobach przenoszonych drogą płciową, czyli czyli STI (sexually transmitted infections) albo STD (sexually transmitted diseases). To infekcje, do których może dojść w trakcie stosunku seksualnego.
Termin „choroby weneryczne” był używany do lat 80. ubiegłego wieku.
2. Jest nawet kilkadziesiąt patogenów - bakterii, wirusów i pasożytów przenoszonych drogą płciową.
Do najczęściej spotykanych bakterii należą:
- Neisseria gonorrhoeae wywołująca rzeżączkę
- chlamydia prowadząca do różnego typy chlamydioz, m.in. ziarnicy wenerycznej pachwin
- krętek blady powodujący kiłę
- pałeczka wrzodu miękkiego odpowiedzialna za Haemophilus ducreyi
- Klebsiella granulomatis przyczyniający się do ziarnicy pachwin – donowanozy
Natomiast najczęstszymi wirusami są:
- HIV wywołujący AIDS
- HSV, czyli Herpes simplex virus typ 1 i 2 powodujący opryszczkę narządów płciowych
- HPV - wirus brodawczaka ludzkiego przyczyniający się do rozwoju brodawek, wśród których typy wysokoonkogenne mogą nawet prowadzić do rozwoju raka szyjki macicy
- wirus cytomegalii, mogący wywołać wielonarządowe zapalenia: mózgu, oka i jelita
Wśród pasożytów najczęściej spotyka się Trichomonas vaginalis, czyli rzęsistka pochwowego, który wywołuje rzęsistkowicę.
3. Najczęstsze choroby przenoszone drogą płciową to chlamydia, rzeżączka, kiła (syfilis) i rzęsistkowica. Szacuje się, że nawet około pół miliarda ludzi na świecie ma HSV, czyli wirus opryszczki, a mniej więcej 300 milionów kobiet ma HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego.
4. Mężczyźni często chorują bezobjawowo. Natomiast u kobiet powodem do szybkiej konsultacji lekarskiej powinny być symptomy, takie jak: upławy, krwawienia między miesiączkami, ból w okolicach intymnych. Dobrym pomysłem jest udanie się od razu do wenerologa; nie trzeba mieć do niego skierowania. Jeśli zdiagnozuje infekcję, na kolejną wizytę może zaprosić partnera seksualnego osoby chorej, by zapobiec wtórnemu zakażeniu.
5. Jeśli choroba nie daje objawów, osoba zakażona stanowi zagrożenie dla swoich partnerów. Wbrew obiegowej opinii rzeżączka u mężczyzn daje objawy – to np. ropny wyciek z cewki moczowej. A nieleczona rzeżączka u kobiet może doprowadzić do bezpłodności.
W wielu przypadkach choroby weneryczne mogą być przekazywane nieświadomie przez bezobjawowych nosicieli. Symptomy mogą pojawić się po kilku dniach czy tygodniach – w przypadku chlamydii, rzeżączki, opryszczki. Albo po paru tygodniach lub miesiącach – dla HIV i kiły.
6. Osoby często zmieniające partnerów bądź podejmujące ryzykowne zachowania seksualne powinny wykonywać co trzy miesiące badania w kierunku HIV i kiły (antyHIV/p24 i FTA/RPR/VDRL) oraz co pół roku badania wymazów rzeżączki i chlamydii metodą PCR (wymazy z gardła, cewki moczowej i odbytu lub badanie moczu). Wszystkie osoby podejmujące ryzykowne kontakty seksualne powinny zaszczepić się przeciw WZW B i WZW A – po uzyskaniu ujemnych wyników IgG: antyHBc i IgG: antyHAV.
7. Nieuleczalne choroby weneryczne to opryszczka, zakażenie wirusem HIV i HPV. Stosowane są leki, które pozwalają na złagodzenie objawów i skutków chorób. Jednocześnie mogą także wydłużyć życie. Przebieg leczenia tych chorób jest zależny od rodzaju wirusa.
8. Osoby zakażone wirusem HIV powinny podlegać pod opiekę właściwego Ośrodka Referencyjnego, który oferuje darmowe leczenie dla wszystkich, nawet dla osób nieposiadających ubezpieczenia. Rozpoczęcie leczenia ARV (antyretrowirusowego) wymaga świadomej, pisemnej zgody pacjenta. W imieniu dziecka do 18. roku życia zgodę podpisują rodzice lub opiekunowie prawni.
9. Prezerwatywa jest jedną z najskuteczniejszych metod zapobiegania chorobom przenoszonym drogą płciową, ale nienie chroni ona w stu procentach. Wpływa na to sposób zakładania, zdejmowania oraz przechowywania prezerwatywy. Przeciwko HPV i WZW B (wirusowe zapalenie wątroby typu B) można się zaszczepić.
10. Na niektóre choroby przenoszone drogą płciową dostępne są w aptekach testy, np.:
- test na kiłę wykrywający przeciwciała IgM oraz IgG przeciwko Treponema pallidum (bakterie wywołujące kiłę) we krwi uzyskanej z nakłucia palca
- test na HIV - badanie przesiewowe wykrywające obecność przeciwciał IgG i IgM, powstających w wyniku reakcji immunologicznej organizmu po kontakcie z wirusem HIV. Materiałem do badań jest krew uzyskana w wyniku nakłucia palca
- test określający jakościowo obecność antygenu przeciwko rzęsistkowi pochwowemu
- domowy test na kandydozę
Uwaga! Testy do samokontroli to wstępna diagnostyka. W przypadku podejrzenia choroby należy iść do lekarza wenerologa.