Obowiązkowe szczepienia przeciw HPV dla dzieci w wieku 9–15 lat – projekt Ministerstwa Zdrowia

Cel: ochrona przed nowotworami wywoływanymi przez HPV

Nowelizacja rozporządzenia w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych zakłada poszerzenie katalogu chorób objętych obowiązkowymi szczepieniami o zakażenia HPV. Zmiana obejmie populację osób urodzonych w 2018 roku, czyli dzieci, które w momencie wejścia przepisów w życie będą miały ukończone 9 lat.

W uzasadnieniu projektu Ministerstwo Zdrowia wskazuje, że celem regulacji jest ograniczenie zachorowań na nowotwory związane z wirusem brodawczaka ludzkiego – w tym przede wszystkim raka szyjki macicy. Resort podkreśla, że wprowadzenie obowiązkowych szczepień ma zapewnić wyższy poziom zaszczepienia dzieci, co przełoży się na skuteczniejszą ochronę populacyjną.

HPV – groźny, ale powszechny wirus

HPV to wirus przenoszony głównie drogą płciową. Jak przypominają autorzy projektu, w ciągu życia nawet 80% aktywnych seksualnie kobiet i mężczyzn ma kontakt z wirusem. Zakażenia HPV mogą prowadzić nie tylko do raka szyjki macicy, ale także do nowotworów odbytu, pochwy, sromu, prącia czy gardła.

Szacuje się, że każdego roku na świecie dochodzi do około 300 milionów nowych zakażeń HPV. Większość z nich przebiega bezobjawowo i ustępuje samoistnie, jednak w części przypadków wirus może prowadzić do poważnych zmian nowotworowych. Rocznie ponad 690 tysięcy przypadków raka na świecie – w tym około 3 tysięcy w Polsce – jest związanych z zakażeniem HPV.

Skuteczność szczepionki najwyższa przed inicjacją seksualną

Resort zdrowia podkreśla, że szczepienie przeciw HPV jest najbardziej efektywne, gdy wykonuje się je przed rozpoczęciem aktywności seksualnej. Wówczas ryzyko wcześniejszego kontaktu z wirusem jest minimalne, a skuteczność ochrony – najwyższa.

Obecnie szczepienia przeciw HPV są w Polsce bezpłatne i dobrowolne dla dzieci w wieku 9–14 lat. Można je wykonać w przychodni lekarza rodzinnego lub – od września 2023 roku – również w szkołach.

Nowe obowiązki szczepień: meningokoki i krztusiec

Projekt nowelizacji przewiduje także inne zmiany w Programie Szczepień Ochronnych.

Do obowiązkowych szczepień mają zostać włączone również szczepienia przeciw inwazyjnym zakażeniom Neisseria meningitidis (meningokoki) – dla osób do 19. roku życia z grup ryzyka oraz dzieci matek zakażonych wirusem HIV.

Planowane są też korekty w harmonogramie szczepień przeciwko krztuścowi. Druga dawka przypominająca ma zostać przesunięta z 14. na 12. rok życia, a trzecia – wprowadzona od 17. roku życia – zastąpi dotychczasową trzecią dawkę przypominającą przeciw tężcowi i błonicy.

Wejście w życie nowych przepisów

Zgodnie z projektem rozporządzenia, większość zmian ma obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku.

Przepisy dotyczące szczepień przeciw HPV oraz zakażeniom meningokokowym wejdą w życie rok później – od 1 stycznia 2027 roku.