Niespodziewany efekt szczepionki mRNA

Naukowcy z Uniwersytetu Florydy i MD Anderson Cancer Center odkryli, że szczepionka mRNA przeciw COVID-19 może mieć niezwykły, dodatkowy efekt – pobudza układ odpornościowy do walki z nowotworami.

Reklama

Pacjenci z zaawansowanym rakiem płuca lub czerniakiem, którzy otrzymali szczepionkę w ciągu 100 dni od rozpoczęcia immunoterapii, żyli znacząco dłużej niż ci, którzy nie zostali zaszczepieni.

Badacze uważają, że mechanizm działania szczepionki przypomina „nieswoisty sygnał alarmowy”, który ponownie aktywuje komórki odpornościowe i wzmacnia ich zdolność do rozpoznawania i niszczenia komórek nowotworowych.

Przełom po latach badań nad mRNA

To odkrycie jest efektem ponad dekady prac nad terapiami mRNA, które mają na celu aktywację odporności przeciwko rakowi. Jak podkreślają autorzy, może to być ważny krok w kierunku opracowania uniwersalnej szczepionki przeciwnowotworowej, wzmacniającej skuteczność immunoterapii.

„Implikacje są niezwykłe – to może zrewolucjonizować całą onkologię” – powiedział dr Elias Sayour z Uniwersytetu Florydy. – „W przyszłości moglibyśmy stworzyć uniwersalną, gotową do użycia szczepionkę, która pobudza układ odpornościowy każdego pacjenta z rakiem.”

Reklama

Dr Jeff Coller z Uniwersytetu Johnsa Hopkinsa dodał, że to kolejne potwierdzenie, jak potężnym narzędziem medycznym stały się terapie mRNA.

Badania laboratoryjne pokazały, że mRNA może aktywować układ odpornościowy nawet bez celowania w konkretny antygen nowotworowy. Gdy naukowcy połączyli eksperymentalną szczepionkę mRNA z lekami immunoterapeutycznymi (tzw. inhibitorami punktów kontrolnych), uzyskali u myszy silną odpowiedź przeciwnowotworową.

To doprowadziło do kluczowego pytania: czy podobny efekt może wystąpić u ludzi po szczepieniu przeciw COVID-19?

Wyniki: dłuższe życie i lepsza odpowiedź na leczenie

Analiza danych z ponad 1000 pacjentów leczonych w MD Anderson Cancer Center wykazała imponujące różnice w długości życia:

Wśród pacjentów z zaawansowanym rakiem płuca, którzy otrzymali szczepionkę mRNA przeciw COVID-19 w ciągu 100 dni od rozpoczęcia immunoterapii, średni czas przeżycia wzrósł z 20,6 do 37,3 miesiąca.

Wśród pacjentów z czerniakiem z przerzutami, zaszczepieni żyli 30–40 miesięcy, w porównaniu do 26,7 miesięcy w grupie niezaszczepionej.

Szczepienia tradycyjnymi, nie-mRNA preparatami (np. przeciw grypie lub zapaleniu płuc) nie wpływały na długość życia.

Największe korzyści odnotowano u pacjentów, u których — zgodnie z prognozami — immunoterapia nie powinna działać skutecznie.

„To dopiero początek” – mówią naukowcy

„To właśnie taki efekt terapeutyczny, jakiego szukamy — wydłużenie życia w sposób klinicznie znaczący, choć rzadko spotykany” – podkreślił dr Duane Mitchell, dyrektor UF Clinical and Translational Science Institute.

Badacze planują teraz duże badanie kliniczne w ramach sieci OneFlorida+, która obejmuje szpitale i kliniki w sześciu stanach USA. Celem będzie potwierdzenie obserwowanych korzyści i opracowanie jeszcze skuteczniejszej, nieswoistej szczepionki mRNA.

Nadzieja dla pacjentów z zaawansowanym rakiem

Jeśli odkrycie się potwierdzi, nowa metoda może przynieść pacjentom onkologicznym bezprecedensową szansę na dłuższe życie.

„Jeśli uda się nawet częściowo powtórzyć te wyniki — poprawić przeżycie o 5–10%, albo je podwoić — będzie to ogromne osiągnięcie. Każdy dodatkowy miesiąc życia ma dla pacjentów ogromną wartość” – podsumował dr Sayour.

Źródło: University of Florida, MD Anderson Cancer Center, European Society for Medical Oncology (ESMO) Congress 2025