Sen a starzenie się mózgu

Zły sen od dawna łączony jest z ryzykiem rozwoju demencji. Nadal jednak nie wiadomo, czy to niezdrowe nawyki senne przyczyniają się do powstawania choroby, czy też stanowią jej pierwszy objaw. Aby odpowiedzieć na to pytanie, naukowcy z Instytutu Karolinska przeanalizowali, jak jakość snu wpływa na biologiczny wiek mózgu.

Reklama

Badanie objęło aż 27,5 tysiąca osób w średnim i starszym wieku z bazy danych UK Biobank, które przeszły rezonans magnetyczny (MRI) mózgu. Wykorzystując uczenie maszynowe, badacze oszacowali wiek biologiczny mózgu na podstawie ponad tysiąca obrazów MRI.

Gorszy sen – starszy mózg

Jakość snu oceniono na podstawie pięciu czynników: chronotypu (czy ktoś jest rannym czy wieczornym typem), długości snu, bezsenności, chrapania oraz senności w ciągu dnia. Na tej podstawie uczestników podzielono na trzy grupy:

  • osoby ze zdrowym snem,
  • osoby o pośredniej jakości snu,
  • oraz osoby z zaburzonym snem.
Reklama

Jak wyjaśnia główna autorka badania, Abigail Dove z Instytutu Karolinska, „różnica między wiekiem mózgu a wiekiem chronologicznym zwiększała się o około sześć miesięcy na każdy punkt spadku w skali jakości snu”.

W praktyce oznacza to, że osoby z najgorszą jakością snu miały mózgi wyglądające średnio o rok starzej niż ich rzeczywisty wiek.

Rola stanu zapalnego

Badacze zauważyli również, że zły sen wiązał się z podwyższonym poziomem łagodnego stanu zapalnego w organizmie. Szacuje się, że stan zapalny mógł tłumaczyć ponad 10% związku między słabym snem a przyspieszonym starzeniem się mózgu.

„Nasze wyniki dostarczają dowodów, że zły sen może przyczyniać się do przyspieszonego starzenia się mózgu i wskazują na stan zapalny jako jeden z głównych mechanizmów tego procesu” – mówi Dove. „Ponieważ sen można poprawić, możliwe jest spowolnienie tego zjawiska, a nawet zapobieganie spadkowi funkcji poznawczych poprzez zdrowszy styl życia.”

Dlaczego zły sen szkodzi mózgowi?

Naukowcy wskazują kilka możliwych wyjaśnień:

  • zaburzenia snu mogą upośledzać system oczyszczania mózgu z toksyn, który działa głównie podczas snu,
  • zły sen negatywnie wpływa na układ sercowo-naczyniowy, co pośrednio szkodzi również mózgowi.

Warto jednak zaznaczyć, że uczestnicy badania byli ogólnie zdrowsi niż przeciętni mieszkańcy, co może ograniczać możliwość przeniesienia wyników na całą populację. Ponadto dane dotyczące snu pochodziły z samooceny uczestników, co także stanowi pewne ograniczenie.

Zdrowy sen to inwestycja w młodszy mózg

Wyniki badania potwierdzają, że sen odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia mózgu. Regularny, spokojny i wystarczająco długi sen może być jednym z najprostszych, a zarazem najskuteczniejszych sposobów na spowolnienie procesów starzenia się umysłu.

Źródło: Instytut Karolinska