Asertywność to zbiór umiejętności odmawiania, stawiania granic i jasnego komunikowania swoich potrzeb i uczuć. Postawa asertywna pozwala nam zadbać o swoje potrzeby bez naruszania granic własnych i innych.
Na czym polega postawa asertywna
Asertywność kojarzy się nam przede wszystkim z umiejętnością mówienia „nie” w sposób taki, by zadbać o siebie i nie urazić innych. Ale to szersze zagadnienie. Asertywność wiąże się z kilkoma umiejętnościami:
- odmawiania, jeśli coś jest niezgodne z naszymi potrzebami
- wyrażania swoich opinii i potrzeb, nawet jeśli wzbudzają kontrowersje
- wyrażania emocji
- ustalania granic i chronienia ich, jak również respektowania granic innych osób
Jak nauczyć się asertywności?
Asertywność można rozwijać stopniowo poprzez praktykę i świadomość swoich zachowań komunikacyjnych. Można zastosować kilka technik i strategii:
- Ćwiczenie asertywnego wyrażania swoich potrzeb poprzez formułowanie jasnych i konkretnych próśb, np. zamiast sugerowanie komuś, że jesteśmy przemęczeni, a ktoś inny ma dużo czasu, powiedzenie wprost: „Chciałbym prosić o twoją pomoc w tym projekcie”.
- Unikanie uogólnień i zastępowanie ich konkretnymi faktami i uczuciami, np. zamiast powiedzieć „zawsze mnie ignorujesz”, można powiedzieć: „czuję się zignorowany przez ciebie, gdy nie odpowiadasz na moje wiadomości”.
- Ćwiczenie pozytywnego myślenia i akceptacji swoich mocnych stron i osiągnięć. Praktykowanie zdrowego samoakceptowania, aby móc wyrażać swoje poglądy z pewnością siebie. Trenowanie wygłaszania swoich poglądów zdecydowanym głosem i utrzymując kontakt wzrokowy.
- Nauka umiejętności słuchania i empatii wobec innych, co pozwala na skuteczną komunikację i rozwiązywanie konfliktów. Aktywne słuchanie drugiej osoby, wyrażanie zrozumienia wobec jej uczuć i potrzeb. Unikanie przerywania rozmówcy i skupianie się na jego przekazie, aby pokazać szacunek i zainteresowanie
- Ćwiczenie technik negocjacyjnych, które pozwalają osiągać swoje cele bez naruszania praw innych osób. Pomagają w tym szkolenia z zakresu negocjacji, jak również czytanie poradników. Dobrze jest poznać najpopularniejsze techniki negocjacyjne, jak balon próbny, salami, niska piłka i warto je wypróbować w codziennych sytuacjach, np. w domu przy ustalaniu obowiązków.
- Utrzymywanie zdrowych granic osobistych i umiejętność odmawiania, gdy sytuacja tego wymaga, w sposób uprzejmy, ale stanowczy, np. „Dziękuję za propozycję, ale nie mogę się na nią zgodzić”.
Jak asertywnie odmawiać?
Liczy się dobre przygotowanie. Zanim odmówisz, zastanów się nad swoimi powodami i sformułuj je w sposób jasny i konkretny. Upewnij się, że rozumiesz, dlaczego chcesz odmówić i jakie są twoje granice.
- Wyraź swoją decyzję w sposób jasny i bezpośredni. Unikaj wymijania i niepewnych sformułowań. Powiedz np.: „Nie, dziękuję”, zamiast „Hmm, może nie teraz”.
- Wyjaśnij powody odmowy, jeśli uważasz, że to konieczne. Powiedz np.: „Przepraszam, ale mam już zaplanowane inne zobowiązania w tym czasie”.
- Pozostań stanowczy. Jeśli druga osoba próbuje namówić cię do zmiany decyzji, powtórz swoją odmowę w sposób uprzejmy, ale zdecydowany.
- Zaproponuj alternatywną formę wsparcia lub rozwiązania problemu, jeśli to możliwe i chcesz pomóc drugiej osobie. Powiedz np.: „Nie mogę pomóc w tym projekcie, ale mogę polecić ci kogoś innego, kto mógłby być zainteresowany”.
- Utrzymaj pozytywną postawę i ton głosu podczas odmawiania. Unikaj agresji lub defensywności.