Zaburzenia integracji sensorycznej to stan, w którym mózg ma trudności z odbieraniem i odpowiednim reagowaniem na informacje pochodzące z różnych zmysłów. Osoby z zaburzeniami integracji sensorycznej mogą mieć problem z przetwarzaniem bodźców dotykowych, słuchowych, wzrokowych, węchowych, smakowych, dotyczących pozycji ciała i ruchu oraz wrażeń związanych z równowagą i przyspieszeniem.
Czym są zaburzenia integracji sensorycznej?
Integracja sensoryczna jest naturalnym procesem, który zwykle zachodzi nieświadomie i pozwala na skoordynowane działanie różnych zmysłów. Dzięki temu możemy na przykład chodzić po nierównym terenie, jednocześnie rozmawiając i obserwując otoczenie. U osób z zaburzeniami integracji sensorycznej, ten proces jest zaburzony, co może prowadzić do różnych trudności, takich jak:
- nadwrażliwość na bodźce sensoryczne (hipersensytywność), na przykład na dźwięki, światło, dotyk;
- niedowrażliwość na bodźce sensoryczne (hiposensytywność), co oznacza, że osoba potrzebuje silniejszych bodźców, aby je odczuć;
- trudności z koordynacją ruchową i planowaniem ruchów;
- problemy z koncentracją i organizacją;
- trudności w interakcjach społecznych i emocjonalnych.
Zaburzenia integracji sensorycznej mogą występować u dzieci i dorosłych, ale najczęściej są diagnozowane w dzieciństwie. Mogą występować samodzielnie lub w połączeniu z innymi zaburzeniami, takimi jak zaburzenia ze spektrum autyzmu, ADHD czy zaburzenia uczenia się.
Na czym polega terapia integracji sensorycznej?
Terapia integracji sensorycznej, prowadzona przez terapeutów zajęciowych, ma na celu pomóc osobom z zaburzeniami w lepszym przetwarzaniu bodźców sensorycznych i radzeniu sobie z codziennymi wyzwaniami. Terapia ta może obejmować różnorodne ćwiczenia i aktywności, które są dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjent.
Ogólne zasady, które mogą być stosowane w terapii sensorycznej:
- Indywidualne podejście. Terapia powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb dziecka, w zależności od jego unikalnych wyzwań sensorycznych.
- Bezpieczne środowisko. Terapia powinna odbywać się w bezpiecznym i wspierającym środowisku, które pozwala dziecku eksplorować i eksperymentować bez ryzyka urazu.
- Zabawa i motywacja. Zajęcia terapeutyczne powinny być angażujące i przyjemne, aby zachęcić dziecko do uczestnictwa i utrzymać jego zainteresowanie.
- Stopniowanie wyzwań. Zadania i aktywności powinny być stopniowane, aby stopniowo zwiększać poziom trudności w miarę postępów dziecka.
- Wspieranie samoregulacji. Celem terapii jest pomoc dziecku w nauce samoregulacji, czyli zdolności do zarządzania własnymi reakcjami na bodźce sensoryczne.
- Współpraca z rodziną. Terapeuci często współpracują z rodzinami, aby zapewnić wsparcie w domu i w innych środowiskach, w których dziecko funkcjonuje.
- Integracja z innymi terapiami. Terapia sensoryczna może być częścią szerszego planu terapeutycznego, który może obejmować terapię mową, terapię zajęciową czy fizjoterapię.
- Monitorowanie postępów. Regularna ocena i monitorowanie postępów dziecka są ważne, aby dostosować terapię i cele w miarę potrzeb.
- Edukacja i trening. Rodzice i opiekunowie powinni być szkoleni w zakresie technik i strategii, które mogą wspierać dziecko w codziennym życiu.
- Holistyczne podejście. Terapia sensoryczna powinna być częścią holistycznego podejścia do rozwoju dziecka, uwzględniającego jego emocjonalne, społeczne i fizyczne potrzeby.