Termin „wysoko wrażliwe dziecko” (highly sensitive child, HSC) odnosi się do dzieci, które posiadają cechę wysokiej wrażliwości (high sensitivity). Koncepcja ta została wprowadzona przez psycholog Elaine N. Aron w latach 90. XX wieku.

Reklama
Pacjent mówi, terapeuta słucha… Na czym polega terapia psychoanalityczna?
Pacjent mówi, terapeuta słucha… Na czym polega terapia psychoanalityczna?

Zobacz również

Wysoko wrażliwe dzieci charakteryzują się głębokim przetwarzaniem bodźców, silnymi reakcjami emocjonalnymi, wrażliwością na subtelne sygnały w środowisku oraz skłonnością do łatwego przytłoczenia w sytuacjach o wysokim stopniu stymulacji. Te dzieci są często bardzo empatyczne, działają intuicyjnie i miewają bogate życie wewnętrzne, ale mogą również doświadczać trudności w hałaśliwych lub chaotycznych środowiskach.

Tacy się rodzimy?

Wysoka wrażliwość nie jest zaburzeniem ani defektem, lecz cechą temperamentu, która jest obecna u około 20 proc. populacji. Jest to cecha wrodzona, która ma zarówno pozytywne, jak i negatywne aspekty. Wysoko wrażliwe dzieci mogą potrzebować więcej wsparcia w zarządzaniu swoimi emocjami i reakcjami na otoczenie, ale równocześnie mogą wykazywać wyjątkowe zdolności twórcze i analityczne.

Co warto zapewnić dziecku z wysoką wrażliwością?

Rodzice i opiekunowie wysoko wrażliwych dzieci powinni być świadomi tej cechy u swojej pociechy, aby móc lepiej zrozumieć ją i wspierać, dostosowując metody wychowania i środowisko do jej specyficznych potrzeb.

Dzieci wysoko wrażliwe mogą wykazywać różnorodne cechy i zachowania, które odróżniają je od ich rówieśników.

Reklama

Typowe cechy i zachowania, które mogą wskazywać na wysoką wrażliwość:

  • Głębokie przetwarzanie bodźców. Dzieci te często dłużej zastanawiają się nad rzeczami, głębiej je analizują i mogą być bardziej refleksyjne niż inne dzieci.
  • Silne reakcje emocjonalne. Wysoko wrażliwe dzieci mogą intensywnie przeżywać uczucia, zarówno pozytywne, jak i negatywne. Mogą być szczególnie wrażliwe na emocje innych ludzi.
  • Wrażliwość na subtelne sygnały. Są one bardziej świadome drobnych zmian w otoczeniu, takich jak zmiany w nastroju innych osób, dźwięki czy zapachy, które dla innych osób są nieistotne.
  • Łatwość „przytłoczenia”. W sytuacjach o wysokim poziomie stymulacji sensorycznej, takich jak głośne dźwięki, intensywne światła czy tłumy ludzi (np. w centrum handlowym), wysoko wrażliwe dzieci mogą szukać miejsc ustronnych i potrzebować czasu na uspokojenie.
  • Potrzeba odizolowania się. Dzieci te mogą potrzebować więcej czasu na bycie samemu i odpoczynek po intensywnych doświadczeniach lub interakcjach społecznych (np. wysoko wrażliwe dziecko po powrocie z przedszkola chętniej bawi się samo niż z rodzeństwem).
  • Empatia i wrażliwość na potrzeby innych. Wysoko wrażliwe dzieci często wykazują dużą empatię i mogą być bardzo troskliwe wobec innych, także wobec zwierząt.
  • Ostrożność w nowych sytuacjach. Mogą być bardzo nieśmiałe, gdy wchodzą w nową grupę. W nowych sytuacjach potrzebują czasu, aby się zaadaptować i przetworzyć nowe doświadczenia.
  • Silne zainteresowanie naturą, sztuką lub muzyką. Dzieci wysoko wrażliwe chętnie uczestniczą w zajęciach artystycznych, podejmują naukę gry na instrumencie.
  • Perfekcjonizm i samokrytycyzm.
  • Trudności z zasypianiem. Często związane z dużą trudnością z „wyłączeniem” intensywnych myśli lub emocji.
To nie jest zwykłe wyrywanie włosów. Czym jest trichotillomania?
To nie jest zwykłe wyrywanie włosów. Czym jest trichotillomania?

Zobacz również

Jak pomóc dziecku, które jest wysoko wrażliwe?

Wspieranie wysoko wrażliwego dziecka wymaga zrozumienia i akceptacji jego unikalnych potrzeb, jak również:

  • zapewnienia bezpiecznego środowiska, które jest spokojne i przewidywalne, w którym dziecko może czuć się komfortowo i chronione przed nadmierną stymulacją;
  • akceptacji i zrozumienia. Dziecko potrzebuje komunikatu od opiekunów, że „z nim jest wszystko OK”, że wrażliwość jest normalną i wartościową cechę jego osobowości;
  • wysłuchania i empatii wobec jego uczuć i doświadczeń. Pozwólmy dziecku wyrażać swoje emocje i myśli bez oceniania;
  • nauczanie radzenia sobie ze stresem. Pomóżmy dziecku rozwinąć strategie radzenia sobie z napięciem, takie jak techniki relaksacyjne, głębokie oddychanie, joga dla dzieci czy medytacja;
  • zachowania rutyny. Utrzymywanie regularnego schematu dnia pomaga dziecku w przewidywaniu i przygotowywaniu się na różne sytuacje, co zmniejsza poziom stresu;
  • dostosowania oczekiwań. Bądź realistyczni wobec oczekiwań i nie naciskajmy na dziecko, aby zachowywało się w sposób, który jest sprzeczny z jego wrażliwością;
  • ograniczenia nadmiaru stymulacji. Unikajmy sytuacji, które mogą być zbyt stresujące lub przytłaczające, takich jak głośne miejsca czy wydarzenia, w których uczestniczy wiele osób (np. koncert);
  • wspierania zainteresowań. Zachęcajmy dziecko do rozwijania zainteresowań i pasji, które są dla niego źródłem radości i satysfakcji;
  • nauki asertywności. Pomóżmy dziecku nauczyć się wyrażać swoje potrzeby i granice w sposób asertywny, ale nieagresywny.