Endorfiny to hormony, które są uwalniane przez mózg za każdym razem, gdy odczuwasz ból, stres lub wykonujesz przyjemne rzeczy. Nie bez powodu nazywane są "hormonem szczęścia". Poziom endorfin można podnieść w naturalny sposób. Jaki?
Jak działają endorfiny?
Endorfiny to hormony i grupa neuroprzekaźników, które są uważane za naturalne środki przeciwbólowe oraz wyzwalające "dobre samopoczucie". Istnieją trzy rodzaje endorfin: alfa-, beta- i gamma-endorfiny. Najbardziej znane są beta-endorfiny. Pomagają one łagodzić stres i radzić sobie z bólem działając podobnie do leku przeciwbólowego.
W czasie bólu lub stresu przysadka mózgowa i podwzgórze wytwarzają endorfiny, które działają jak przekaźniki chemiczne. Informują one układ nerwowy o blokowaniu receptorów bólu. Endorfiny pomagają także zwiększyć uczucie przyjemności i dobrego samopoczucia.
Korzyści płynące z wysokiego poziomu endorfin
Poziom endorfin nie jest mierzony przez pracowników służby zdrowia - tak jak inne hormony. Jego poziom waha się w ciągu dnia w zależności od tego, co robimy. Wpływa na to doświadczany ból, stres lub przyjemność. Ponadto, nie ma określonego poziomu endorfin, jaki powinien mieć człowiek.
Ciało uwalnia endorfiny jako taktykę przetrwania. Blokując sygnały bólu, endorfiny pomagają kontynuować funkcjonowanie w bolesnych lub stresujących sytuacjach. Wpływają również pozytywnie na stres, pomagają regulować nastrój, wpływają korzystnie na funkcje organizmu i układ odpornościowy. Badania wykazują, że endorfiny:
- Zmniejszają ryzyko wystąpienia depresji i zaburzeń lękowych
- Zwiększają poczucie własnej wartości
- Regulują apetyt
- Wspierają układ odpornościowy
- Wspomagają funkcje poznawcze
Niski poziom endorfin
Choć badania nad niedoborem endorfin wciąż są prowadzone, dotychczasowe obserwacje wskazują, że na niski poziom endorfin może wpływać m.in. zespół stresu pourazowego (PTSD). Badania powiązały również niski poziom endorfin ze zwiększonymi dolegliwościami bólowymi, zwiększonym ryzykiem depresji i zaburzeń lękowych, a także z wahaniami nastroju, zaburzeniami związanymi z używaniem substancji psychoaktywnych, a także problemami ze snem i migreną.
Wysoki poziom endorfin
Poziom endorfin wzrasta naturalnie m.in. podczas jedzenia, a także podczas spotkań towarzyskich, ćwiczeń fizycznych i uprawiania seksu. Niektórzy mogą mieć obsesję na punkcie odczuwania przypływu endorfin, a przez to zwiększać ich poziom w niezdrowy sposób np. angażując się w obsesyjne ćwiczenia. Niestety, istnieje ryzyko uzależnienia się od treningowego przypływu endorfin, nazywanego uzależnieniem od ćwiczeń.
Jak zwiększyć poziom endorfin?
Jednym z najskuteczniejszych sposobów, by pomóc organizmowi uwolnić endorfiny są ćwiczenia fizyczne takie jak np. umiarkowane ćwiczenia aerobowe (zwiększające tętno i częstotliwość oddychania). Inną formą ćwiczeń, które zwiększają poziom endorfin są pływanie, taniec, piesze wędrówki, power walking i trening interwałowy o wysokiej intensywności.
Badania pokazują, że poziom endorfin można również zwiększyć za pomocą przyjemnych pokarmów i czynności, takich jak jedzenie gorzkiej czekolady, pikantnych potraw, tworzenie lub oglądanie sztuki, masaż, uprawianie seksu, korzystanie z sauny, aromaterapii, akupunktura, medytacja, śmiech i spotkania towarzyskie.