Trichotillomania (TTM) to zaburzenie psychiczne charakteryzujące się niekontrolowanym impulsowym wyrywaniem własnych włosów. Osoby cierpiące na trichotillomanię mogą wyrywać włosy z głowy, brwi, rzęs oraz innych części ciała, co prowadzi do widocznych ubytków włosów. Wewnętrzny przymus wyrywania włosów idzie w parze z uczuciem ulgi lub przyjemności. Niestety, kończy się to przerzedzeniem włosów lub zauważalnym łysieniem. Do tego dochodzi poczucie winy i wstydu.
Zaburzenie to często współwystępuje z innymi problemami psychicznymi, takimi jak lęk, depresja czy zaburzenia obsesyjno-kompulsywne.
Czy trichotillomania to autoagresja?
Trichotillomania ma wiele wspólnego z obgryzaniem paznokci, skubaniem skórek, wyciskaniem pryszczy – zachowaniami z pogranicza, skoncentrowanymi na ciele. Mają one przynieść odprężenie w stresującej sytuacji albo być zajęciem, które nas zaabsorbuje, jak usuwanie niedoskonałości na twarzy. To nie jest autoagresja, nie chodzi tu o uszkadzanie ciała, choć w efekcie do tego prowadzi, np. trichotillomania do łysienia.
Diagnoza trichotillomanii
Psychiatra lub psycholog przeprowadzają szczegółowy wywiad z pacjentem, aby zrozumieć jego zachowania i emocje. Pytania mogą dotyczyć częstotliwości, okoliczności i motywacji do wyrywania włosów, a także wpływu tych zachowań na funkcjonowanie pacjenta w życiu codziennym.
Co może wskazywać na trichotillomanię?
Powtarzające się wyrywanie włosów prowadzące do widocznej utraty włosów.
- Rosnące napięcie przed wyrywaniem włosów lub gdy próbuje się oprzeć temu zachowaniu.
- Uczucie ulgi, przyjemności lub zadowolenia po wyrywaniu włosów.
- Zaburzenie nie jest spowodowane stanem medycznym (np. chorobą skóry) i nie jest lepiej wyjaśnione przez inne zaburzenie psychiczne (np. zaburzenia obsesyjno-kompulsywne).
- Zaburzenie powoduje znaczący dyskomfort lub upośledzenie w życiu społecznym, zawodowym lub innych ważnych obszarach funkcjonowania.
Dodatkowe badania, gdy jest podejrzenie trichotillomanii:
- Ocena stanu skóry i włosów oraz wykluczenia innych przyczyn utraty włosów, takich jak infekcje skórne czy zaburzenia hormonalne.
- W niektórych przypadkach mogą być zalecone konsultacje z dermatologiem lub innymi specjalistami, a także dodatkowe badania, aby wykluczyć inne przyczyny problemów z włosami.
- Ocena współwystępujących zaburzeń, tj. depresja, zaburzenia lękowe czy zaburzenia obsesyjno-kompulsywne.
Leczenie trichotillomanii
W leczeniu trichotillomanii stosowana jest terapia poznawczo-behawioralna. Pomaga ona pacjentom zrozumieć i zmienić swoje zachowania. NIekiedy konieczne jest leczenie farmakologiczne, które może pomóc w regulacji nastroju i zmniejszeniu impulsu do wyrywania włosów.
W przypadku trichotillomanii ogromną rolę odgrywa wsparcie i zrozumienie ze strony rodziny i przyjaciół.
Trichotillomania a trichofagia
Trichofagia niekiedy towarzyszy trichotillomanii. To zjadanie wyrwanych włosów w całości lub ich cebulek. Konieczna jest wówczas konsultacja u gastrologa, bo trichofagia może prowadzić do zalegania w organizmie kul włosowych, a to zagraża zdrowiu i życiu. W przeciwieństwie do np. zjadanych obgryzanych skórek, nie jesteśmy w stanie strawić i wydalić całych włosów.