Demencja - mamy wpływ na jej rozwój
Demencja to jedna z chorób cywilizacyjnych. Na choroby otępienne choruje coraz więcej osób na całym świecie. Wciąż nie są znane przyczyny powstawania choroby, nie znaleziono też skutecznego lekarstwa, nowością są środki jedynie hamujące postępy demencji.
Na choroby otępienne na całym świecie choruje około 55 mln osób. Do 2050 r. ta liczba ma się potroić i wzrosnąć do 152 mln. W Polsce demencja dotyczy 400-500 tys. mieszkańców. Najczęstszą postacią jest choroba Alzheimera, obejmuje 60-70 proc. przypadków.
Choroby otępienne zazwyczaj dotykają osoby po 65. roku życia. Kojarzone są zatem głównie z osobami starszymi. Jednak przeciwdziałać możemy już znacznie wcześniej. Wiele czynników ryzyka jest niezależnych od nas (genetyka, wiek, występowanie chorób w rodzinie), ale jest też grupa elementów związanych ze stylem życia, którymi możemy zarządzać.
Jak podkreślają specjaliści, nigdy nie jest za późno, aby zmienić nawyki. Wyeliminować albo chociaż ograniczyć te, które mogą sprzyjać rozwojowi demencji.
Oto sześć z nich:
Brak ruchu
Jest bardzo wiele badań mówiących o tym, że regularna, nawet umiarkowana, aktywność fizyczna, to kluczowy element profilaktyki wielu chorób, od nowotworów począwszy, na schorzeniach neurodegeneracyjnych kończąc. Lekarze wszelkich specjalności zalecają, aby na ruch poświęcić chociaż pół godziny dziennie.
Brak ruchu osłabia nie tylko naszą kondycję fizyczną, ale także umysłową. "Aktywny styl życia pomaga rozwinąć centralny układ nerwowy i przeciwdziała starzeniu się mózgu" — mówią naukowcy z Norweskiego Uniwersytetu Naukowo-Technologicznego po przeanalizowaniu sposobów na utrzymanie mózgu w jak najlepszej sprawności.
Zdaniem specjalistów najlepsze dla naszego mózgu są ćwiczenia aerobowe.
Izolacja
Kolejnym czynnikiem zwiększającym ryzyko demencji jest izolacja i brak kontaktów z innymi. To może prowadzić do większego stresu i zwiększonego ciśnienia krwi, co skutkuje poważnymi konsekwencjami.
— Relacje z ludźmi i interakcje z nimi wspierają liczne, złożone biologiczne procesy, które zapobiegają spadkowi wydolności mózgu — uważa prof. Hermundur Sigmundsson, jeden z autorów powyższej publikacji.
Kontaktów rzeczywistych nie zastąpią też w pełni kontakty za pomocą Internetu. - Spędzamy wiele godzin w mediach społecznościowych, jednak prawdopodobnie nie stymuluje to mózgu w tak dużym stopniu, jak kontakty towarzyskie – mówi psycholożka Blair Steel w rozmowie z serwisem HuffPost.
Zły sen
Kolejnym elementem poważnie obciążającym mózg jest nieodpowiedni komfort snu. Rzadko o niego dbamy, z wielu powodów. Może to być praca, obowiązki rodzinne, siedzenie do późna przed telewizorem czy ze smartfonem w ręku.
Te złe nawyki pielęgnujemy już w młodym wieku, wtedy panuje przekonanie, że szkoda życia, aby przejmować się odpowiednią dawką snu.
Co można zrobić? Zacznijmy od odpowiedniego przygotowania się do spania
— Unikaj korzystania z monitorów po określonej godzinie i staraj się nie sięgać od razu po telefon, jeśli twój sen zostanie przerwany – poleca Steel.
Stres
Organizacje zajmujące się chorobą Alzheimera często wymieniają stres jako jeden z poważnych czynników powodujących demencję. Dzieje się tak, bo uwalniany w sytuacjach stresowych kortyzol może zrobić poważną krzywdę naszym zdolnościom poznawczym.
Stres może dotyczyć wielu aspektów naszego życia, skuteczne unikanie go wydaje się niemożliwe, ale jest kilka sposobów, które pozwolą myśleć o czymś przyjemniejszym. To m.in. ćwiczenia fizyczne, pielęgnowanie hobby, czas spędzony z rodziną lub przyjaciółmi, czytanie książek, a nawet oglądanie ulubionych programów.
Psycholożka ma jeszcze jedną radę. – Staraj się być elastyczny w swoich reakcjach i unikaj zasady "będzie po mojemu albo w ogóle", która bywa powszechna wśród osób w pewnym wieku – mówi.
Alkohol
Każda dawka alkoholu jest szkodliwa dla naszego zdrowia i zwiększa ryzyko wielu chorób. Badań dotyczących wpływu spożywania na ryzyko rozwoju demencji jest bardzo wiele.
Jedno z nich wykazało, że regularna konsumpcja alkoholu skutkuje zwiększoną ilością blaszek amyloidowych, czyli zmian strukturalnych w mózgu odpowiedzialnych za chorobą Alzheimera.
Inne badania wskazały, że osoby regularnie pijące alkohol mają o kilkanaście procent większe ryzyko rozwoju demencji.
Żywność przetworzona
Żywność przetworzona to prawdziwa plaga naszych czasów. Z badań wynika, że w wielu krajach, także w Polsce, stanowi ona ponad 50 proc. spożywanych produktów. A tzw. śmieciowe jedzenie to również poważny czynnik ryzyka.
Przeprowadzone dwa lata temu w Chinach badanie wykazało, że wzrost o 10 proc. udziału żywności wysoko przetworzonej w diecie, może zwiększyć ryzyko demencji nawet o 25 proc.
Jak temu zapobiegać? To akurat element, na który mamy duży wpływ. Aby zmniejszać ryzyko chorób demencyjnych, dieta powinna być bogata w warzywa liściaste i strączkowe, produkty pełnoziarniste, ryby i zdrowe tłuszcze, jak oliwa z oliwek. Ograniczyć należy natomiast czerwone mięso, słodycze i inne produkty o dużej zawartości cukru i tłuszczy, na czele z gotowymi produktami dostępnymi w sklepach.