Profilaktyczna kolonoskopia to badanie nieskomplikowane, które pozwala w prosty sposób sprawdzić, czy pacjent cierpi na nowotwór jelita grubego. Lekarz w trakcie badania może dokładnie obejrzeć jelito od środka. Kolonoskopia pozwala wykryć zmiany i podjąć szybko leczenie. W zależności od wskazań medycznych badanie może być przeprowadzone w znieczuleniu miejscowym lub znieczuleniu ogólnym, a wczesne wykrycie choroby znacznie zwiększa skuteczność leczenia – zwraca uwagę Ministerstwo Zdrowia i Narodowy Fundusz Zdrowia na stronie pacjent.gov.pl.
Rak jelita grubego jest jednym z najczęstszych nowotworów, zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Jak wynika ze statystyk, rocznie zapada na niego w Polsce około 18 tysięcy osób i jest drugim, po raku płuca, nowotworem pod względem wszystkich zachorowań w naszym kraju.
Główny Inspektorat Sanitarny przypomniał w opublikowanym w czwartek w mediach społecznościowych komunikacie, że „rak jelita grubego może latami nie dawać żadnych objawów, dlatego bardzo ważne jest przeprowadzanie profilaktycznej kolonoskopii”. Wpis uzupełnił ilustracją przedstawiającą banknoty używane w PRL-u i hasłem: „Jeśli płaciłeś tym za oranżadę, to czas zrobić kolonoskopię”.
„Zacznij się badać od 50 roku życia lub wcześniej, jeśli występują u ciebie czynniki zwiększające ryzyko zachorowania” – czytamy na koncie GIS w serwisie społecznościowym X (dawniej Twitter).
Ryzyko zachorowania na nowotwór jelita grubego
Czynniki ryzyka rozwoju raka jelita grubego to przede wszystkim:
- wiek, szczególnie po 50. roku życia;
- obecność w jelicie grubym polipów o typie gruczolaka;
- uwarunkowania genetyczne;
- choroby zapalne jelit;
- nadmierna masa ciała;
- siedzący tryb życia;
- nieprawidłowa dieta;
- nadużywanie alkoholu, palenie papierosów.
Na czym polega kolonoskopia?
Kolonoskopia polega na wprowadzeniu w ciało pacjenta, przez odbyt, przewodu endoskopowego z małą kamerą na końcu. Lekarz, analizując obraz z kamery, jest w stanie sprawdzić, czy w jelicie grubym zachodzą niepokojące procesy chorobowe, czy rozwija się tam nowotwór albo inne zmiany wymagające interwencji chirurgicznej.
Aby wykonać kolonoskopię w ramach badań finansowanych z budżetu państwa, nie jest potrzebne skierowanie. Jak informuje resort zdrowia i NFZ, pacjent może wybrać dogodną dla niego placówkę, która realizuje program przesiewowy. Tam powinien wypełnić ankietę i jeśli się zakwalifikuje do badania, będzie mógł przejść je bezpłatnie.
Jak przebiega badanie? Kolonoskopia w znieczuleniu
Kolonoskopia trwa od 15 do 40 minut. Może odbyć się w znieczuleniu miejscowym lub nawet ogólnym, w zależności od wskazań medycznych. Jeśli lekarz znajdzie coś niepokojącego w jelicie, pobierze wycinki tkanki do badań. Jeśli znajdzie polipy w wielkości do 15 milimetrów, będzie mógł od razu je usunąć. Pobrany w trakcie badania materiał jest wysyłany do badania histopatologicznego, co pozwala zweryfikować, czy w jelicie rozwija się jakaś choroba, na przykład nowotwór.
Kto może się zbadać?
W programie przesiewowym badań w kierunku wczesnego wykrywania zmian w jelicie grubym, finansowanym przez NFZ, można wziąć udział, jeśli:
- nie ma się objawów sugerujących nowotwór jelita grubego;
- nie miało się wykonanej kolonoskopii w ciągu ostatnich 10 lat;
- spełnia się kryterium wiekowe: 50-65 lat lub 40-49 lat pod warunkiem, że w rodzinie pacjenta, u krewnego pierwszego stopnia, stwierdzono nowotwór jelita grubego.
Badania przesiewowe w kierunku wykrywania raka jelita grubego są także współfinansowane z Funduszy Europejskich. W badaniach tych mogą wziąć udział także pacjenci poniżej 40. roku życia, trzeba jednak wcześniej skontaktować się z lekarzem i sprawdzić, czy kwalifikujemy się do programu.