Jak uniknąć demencji? Wystarczy codzienny rytuał, który każdy powinien robić

Zdrowie jamy ustnej a kondycja mózgu

Niewłaściwa higiena jamy ustnej wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia wielu schorzeń - chorób serca, płuc, nerek, cukrzycy, a nawet nowotworów. Stan zębów i dziąseł ma też wpływ na to, co dzieje się w naszym mózgu.

Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia z 2022 r. na poważne choroby przyzębia – zapalenie i uszkodzenie dziąseł oraz schorzenia kości podtrzymujących zęby – cierpi około 19 proc. osób w wieku powyżej 15 lat. To jest ponad miliard na całym świecie.

A wiele badań wskazuje, że zdrowie jamy ustnej może być modyfikowalnym czynnikiem ryzyka choroby Alzheimera, najczęstszego rodzaju demencji - pisze "The Washington Post". Chodzi przede wszystkim o dwa elementy: stany zapalne i bakterie.

Zdrowie zębów a zdrowie psychiczne

Jednym z pierwszych badań dokumentujących związek między chorobami dziąseł i utratą zębów a chorobą Alzheimera przeprowadzone było na starzejących się zakonnicach. Naukowcy odkryli wtedy, że poważna utrata zębów wiązała się z ryzykiem demencji nawet 6,4 razy większym niż w przypadku gdy ubytek zębów był znacznie mniejszy.

Z kolei badanie z 2016 r. przeprowadzone na niewielkiej grupie osób wykazało, że zapalenie przyzębia wiąże się z sześciokrotnym wzrostem pogorszenia funkcji poznawczych.

Badanie przeprowadzone w 2017 r. na 28 tys. tajwańskich pacjentach pozwoliło stwierdzić, że trwająca co najmniej 10 lat choroba przyzębia zwiększa ryzyko choroby Alzheimera o 1,7.

Wspomniane badania wskazują na związek między złym stanem zdrowia a chorobami otępiennymi, jednak trzeba zaznaczyć, że nie zawsze udało się jednoznacznie stwierdzić przyczynowości. Poza tym problemy związane z jamą ustną mogą być objawem, a nie przyczyną pogorszenia funkcji poznawczych - osoby z demencją miewają trudności z utrzymaniem higieny.

Bakterie jamy ustnej a mózg

Inne badania wykazywały, że bakterie zamieszkujące naszą jamę ustną mogą również infekować mózg i potencjalnie przyczyniać się do jego degeneracji. Jak choćby analiza z 2019 r. opublikowana w "Science Advances" wskazująca, że DNA bakterii Porphyromonas gingivalis - patogenu powodującego choroby dziąseł - można także znaleźć w mózgach pacjentów z chorobą Alzheimera.

Stwierdzono również, że w mózgach pacjentów z tą chorobą ilość toksycznych enzymów z bakterii P. gingivalis była proporcjonalna do ilości białka tau, odpowiedzialnego za rozwój alzheimera.

Paradentoza a mózg

Zaniedbania związane z myciem zębów prowadzą do gromadzenia się płytki nazębnej, co z kolei jest prostą drogą do zapalenia dziąseł. To może stać się wczesnym etapem poważniejszego schorzenia, czyli zapalenia przyzębia (paradontozy).

Skutkiem może być nie tylko utrata zębów, ale rozprzestrzenienie się substancji prozapalnych na inne obszary, jak układ nerwowy. Przewlekłe zapalenie tego układu powoduje neurodegenerację i odgrywa kluczową rolę w chorobie Alzheimera.