Sok, nektar, napój – chociaż w pierwszej chwili nazwy te kojarzą się podobnie i na myśl przywodzą szklankę zdrowego owocowo-warzywnego płynu, tak naprawdę znacznie się od siebie różnią, szczególnie gdy porównamy ich składy. Jak nie dać się złapać w handlową pułapkę i kupować tylko to, co smaczne i zdrowe?

Reklama

Sok – to lubię!

- „Soki to produkty, które powstały z jednego lub więcej gatunków dojrzałych, świeżych lub schłodzonych owoców, warzyw bądź dobrodziejstw płynących z drzew. Jego barwa, smak i zapach mają być charakterystyczne dla produktu z jakiego powstał. Oznacza to, że sok ze sklepowej półki ma do złudzenia przypominać ten jaki możemy otrzymać w domu, przygotowując go samemu – podkreśla Mariola Wesołowska - Starszy Specjalista ds. Kontroli Jakości marki Oskoła.

Według unijnego prawa do soków owocowych nie wolno dodawać wody, barwników, konserwantów, sztucznych aromatów, wzmacniaczy smaku i większości E-dodatków. Od 28 października 2013 roku zabronione jest także dodawanie cukrów, takich jak np. fruktoza, glukoza, sacharoza czy syrop glukozowo-fruktozowy. Soki mogą zawierać tylko taki cukier i w takiej ilości, w jakiej znajdował się on w owocach, z których powstał. Za to można do niego dodać witaminy, składniki mineralne, sok z cytryny lub limonki, aby złagodzić kwaśny smak, a także miazgę i komórki miąższu, które zostały wcześniej oddzielone. Co ciekawe, według prawa Unii Europejskiej, pomidor to także owoc. Wobec tego soki pomidorowe również zaliczają się do owocowych. Do nich dozwolone jest dodawanie soli, ziół oraz przypraw.

Soki warzywne to trochę inna kategoria. W ich przypadku przepisy są mniej restrykcyjne. Dozwolone jest dodawanie do nich cukru, a także miodu, soli, ziół i kwasu cytrynowego. Można je także wzbogacać witaminami, takimi jak C, E i beta-karotenem oraz minerałami. Nie wolno dodawać barwników, sztucznych aromatów i konserwantów.

Wśród soków wyróżnić można także te, które pozyskuje się z drzew, np. brzozy – z pnia lub gałęzi. Tradycyjnie nazywa się je oskołą lub bzowiną. W smaku jest słodkawa, a jej barwa zazwyczaj jest przezroczysta. Oskołę możemy pić codziennie. Możemy ją również dodać do wielu potraw.

Z jej pomocą przyrządzimy np. pyszne kulki daktylowo-orzechowe czy smoothie. Sok z brzozy stosuje się od wieków. Dawniej ludzie pozyskiwali oskołę samodzielnie. Dziś możemy ją już nabyć w sklepach, zarówno w tych ze zdrową żywnością, jak i marketach. Zadbajmy, żeby opakowanie wykonane było ze szkła. Jest ono chemicznie obojętne, dzięki czemu mamy pewność, że sok zachowa smak i właściwości. Na etykiecie znajdziemy szczegóły co do sposobu i czasu przechowywania produktu.

Reklama

Jaki sok wybrać?

Dobry sok owocowy zawiera 100% owoców, warzyw czy innych naturalnych składników. To, czego w danym produkcie jest najwięcej, znajduje się zawsze na początku. Jeżeli więc na etykiecie jest: „woda, cukier, sok…”, odstawmy go lepiej na półkę.

Drugim kryterium, na które należy zwrócić uwagę, jest metoda, jaką sok został pozyskany.

- „Sok” to pojęcie ogólne, pod którym kryją się różnego rodzaje produktów. Sok bezpośrednio wyciśnięty z owoców jest wyprodukowany z tzw. soków surowych, przez co wydaje się być najbliżej natury. Taki sok może zostać poddany pasteryzacji, wówczas jest przydatny do spożycia kilka miesięcy. A jeżeli nie, to zostaje jedynie schłodzony, stając się wówczas sokiem jedno lub kilkudniowym. Natomiast ten odtworzony z koncentratu to sok, który został otrzymany, dzięki fizycznemu usunięciu z niego wody. Następnie zostaje on odtworzony poprzez dodanie takiej ilości wody, jaką wcześniej odparowano – dodaje Wesołowska.

Soki możemy również podzielić ze względu na wygląd i konsystencję. Możemy tu wyróżnić soki klarowne, naturalnie mętne oraz przecierowe. Te pierwsze nie zawierają cząstek miąższu z owoców i warzyw, ale zachowują większość witamin i soli mineralnych. Soki mętne z kolei posiadają cząstki miąższu, dzięki czemu są bogate w bioaktywne składniki, np. pektyny i błonnik. Natomiast te przecierowe uzyskiwane są z przetartych owoców i warzyw, dzięki czemu zawierają wiele składników odżywczych i dużo błonnika.

Czym jest nektar?

Nektar to sok, ale rozcieńczony wodą. Zazwyczaj jest również posłodzony np. cukrem z owoców, miodem lub syropem glukozowym. W jego litrze może się znaleźć około 20 łyżeczek słodkiej substancji. W odróżnieniu od soku może również zawierać jednocześnie substancje słodzące oraz zakwaszające. Nie można natomiast dodawać do niego barwników, aromatów i konserwantów.

W nektarze znajduje się przecier owocowy czy warzywny. Jego ilość jest zależna od rodzaju produktów z jakich jest tworzony. Dla przykładu w nektarze z jabłek musi być 50 proc. soku, a w nektarze z czarnej porzeczki 25 proc. soku. Dlaczego wymyślono nektary? Ponieważ istnieją takie owoce, z których soku wyprodukować się nie da – byłyby zbyt kwaśne. W takiej sytuacji producenci sięgają właśnie po nie.

Czy warto pić nektary?

Opinie co do jakości i wartości odżywczych zawartych w nektarach są podzielone. Przeciwnicy wskazują na mocne rozcieńczenie ich wodą oraz dodawanie substancji słodzących. Zwolennicy mówią, że nektar jest produktem w 100 proc. naturalnym i zawierającym wiele wartości odżywczych. Nie można jednak ulec wrażeniu, że w ostatecznym rozrachunku są mniej zdrowe od soków.

Owocowe napoje – zły wybór

Od czasu wstąpienia Polski do Unii Europejskiej napoje owocowe zaliczane są do tzw. bezalkoholowych napojów na bazie soków. Nie istnieją limity, które określają, ile owoców ma się w takim napoju znaleźć. Wiadomo jedynie, że będzie go mniej niż w nektarach. Powoduje to, że w większości z nich zawartość soku wynosi od 3 proc. do 5 proc. Czasami soku nie ma w ogóle. Trzeba jednak przyznać, że znajdziemy również takie, które zawierają go nawet 20 proc., ale są rzadkością.

Napojami owocowymi nazywa się także produkty, które nie spełniły norm co do zawartości dodatków, takich jak np. barwniki, aromaty czy konserwanty, zawierając przy tym odpowiednią ilość soku.

Na zdrowie

Jeżeli chcemy zadbać o swoje zdrowie to najlepiej wybierać prawdziwe soki lub nektary z wysoką zawartością owoców, warzyw czy oskoły. Z kupowania produktów najtańszych, z najniższych półek najlepiej w ogóle zrezygnować. Wiele badań wykazało, że picie napojów słodzonych bardzo szkodzi naszemu zdrowiu. Dlatego żeby uchronić się przed ich negatywnymi skutkami trzeba dokładnie czytać etykiety. Wtedy będziemy mogli cieszyć się ich pysznym smakiem i mieć pewnością, że to co wkładamy do sklepowego koszyka ma prawdziwą wartość!