Na zespół policystycznych jajników (PCOS, polycystic ovary syndrome) cierpi nawet 15 proc. kobiet w wieku rozrodczym i jest to jedna z najczęstszych przyczyn uniemożliwiających zajście w ciążę.
Objawy PCOS:
- nieregularne miesiączki – co 2-3 miesiące, a nawet rzadziej;
- problemy z zajściem w ciążę i niepłodność;
- hiperandrogenizacja, czyli zwiększenie produkcji hormonów męskich, co wiąże się hirsutyzmem - nadmiernym owłosieniem na ciele - na górnej wardze, brzuchu, klatce piersiowej. W wyniku zwiększonej produkcji hormonów męskich może pojawić się także trądzik oraz łysienie typu męskiego - od skroni i na szczycie głowy. Obniżyć może się też tembr głosu;
- otyłość, atletyczna budowa ciała - związana z zaburzeniami hormonalnymi, jak również z niewrażliwością komórek na insulinę (nadmiar glukozy przekształcany jest w tłuszcze);
- wyniki badań wykazują podwyższony poziom cukru i nadciśnienie.
Mniej typowe objawy PCOS:
- bóle miednicy;
- bezsenność, bezdech senny;
- wahania nastroju, depresja;
- obniżone libido;
- zaburzenia łaknienia.
Diagnoza zespołu policystycznych jajników
Lekarz, potwierdza PCOS najpierw przeprowadzając wywiad lekarski. Jeśli pacjentka tyje mimo trzymania się zdrowej diety, ma nadmierne owłosienie na twarzy i ciele, a do tego skarży się na nieregularne miesiączki itp., lekarz może zdecydować o rozszerzeniu diagnostyki. Ważne jest badanie USG i sprawdzenie poziomów odpowiednich hormonów. Badanie USG wykazuje: jajniki są powiększone, mają bardzo liczne drobne pęcherzyki; mówi się o obrazie wielotorbielowatych jajników w USG.
Natomiast wynik poziomu hormonów FSH i LH, czyli tych, które sterują pracą jajnika, wykazuje zaburzony stosunek FSH do LH. Wysoki poziom LH wywołany jest nadmiarem obecności androgenów. Trzeba też sprawdzić poziom glukozy we krwi i insuliny.
Leczenie zespołu policystycznych jajników
Terapia zespołu policystycznych jajników uzależniona jest w dużej mierze od wieku i planów rozrodczych pacjentki. Problem skutecznie rozwiązują leki, czyli np. cytrynian klomifenu, letrozol, które przywracają owulację. Druga rzecz to antykoncepcja hormonalna, która przywraca równowagę hormonalną.
Trzeba też zapanować na poziomem glukozy we krwi, co może być wskazaniem do farmakoterapii. Konieczna jest zmiana stylu życia, by obniżyć masę ciała. Ważne jest zwiększenie aktywności fizycznej i rzucenie nałogów, zwłaszcza palenia papierosów.
Dieta w zespole policystycznych jajników
W zespole policystycznych jajników występują zaburzenia dotyczące metabolizmu cukrów, dlatego warto zadbać o odpowiednią, zdrową dietę, w której powinno być mniej węglowodanów prostych (białego pieczywa, ryżu i makaronu). Zamiast nich lepiej sięgać po węglowodany złożone m.in. pieczywo i makarony z pełnoziarnistej mąki. Ważny jest także ruch, ponieważ dzięki niemu zmienia się metabolizm naszego organizmu - chudniemy. A co za tym idzie zmienia się także metabolizm insuliny - hormonu, który ma duży wpływ na zespół objawów w PCOS.