Zapalenie nerwu trójdzielnego to stan, który powoduje intensywny ból w obszarze twarzy, zwłaszcza w okolicach oczu, ust i czoła. Nerw trójdzielny (czuciowo-ruchowy skóry twarzy, jamy ustnej i nosowej) jest jednym z najważniejszych nerwów twarzy, odpowiedzialnym za przekazywanie sygnałów czuciowych z twarzy do mózgu. Odbiera wrażenia, takie jak ból, ucisk, dotyk, temperatura.
Objawy zapalenia nerwu trójdzielnego
To gwałtowne, przeszywające bóle twarzy, które mogą być wywołane przez proste czynności, takie jak jedzenie, mówienie, robienie makijażu, mycie zębów czy dotykanie twarzy. Ból pojawia się też, gdy mamy zmianę temperatury, np. wchodzimy z zimnego podwórka do ciepłego domu. Jest zazwyczaj jednostronny i może trwać od kilku sekund do kilku minut. W niektórych przypadkach ból może być przewlekły. Przez chorych ból określany jest jako rwanie, kłucie, uczucie jak porażenie prądem.
Zapalenie nerwu trójdzielnego dotyka głównie osoby powyżej 55. roku życia (60-70 proc. przypadków). Okresowo, sporadycznie może pojawiać się u każdego i trwać 2-3 tygodnie, po czym wycofać się samoistnie bez żadnych konsekwencji zdrowotnych dla pacjenta. Jednakże w wielu przypadkach jest to schorzenie przewlekłe. Zdarza się, że pacjenci mają 2-3-miesięczne napadowe neuralgiczne bóle, po czym neuralgie ustępują i nigdy nie wraca. Bywa też tak, że ból trwają wiele miesięcy, a nawet lat.
Co powoduje zapalenia nerwu trójdzielnego?
Nie jest to choroba zakaźna, nie dziedziczymy jej. Nie ma określonej jednej przyczyny jej rozwoju. Lekarze zwracają uwagę na to, że u części chorych w wyniku badań obrazowych można stwierdzić obecność tzw. konfliktu naczyniowo-nerwowego. Polega on na tym, że naczynia przebiegające w okolicy kości skroniowej czy też kąta mostowo-móżdżkowego mogą wykazywać nieprawidłowości wrodzone, zmiany struktury bądź w sposób nabyty mogą twardnieć czy ulegać stanom zapalnym.. Zmiany te mogą dawać efekt ucisku na obszar przebiegającego tam nerwu trójdzielnego.
Choroba może być skutkiem powikłań po półpaścu, stanach zapalnych w obrębie uszu czy zębów lub chorób tkanki łącznej.
Diagnoza zapalenia nerwu trójdzielnego
Zależnie od rodzaju dolegliwości pacjenci mogą zgłaszać się do dentysty, okulisty czy neurologa. Jeśli ten będzie miał wątpliwości co do rodzaju schorzenia, podejmie diagnostykę różnicową, wykona badania obrazowe, najczęściej rezonans magnetyczny. Jeśli taka diagnostyka nie wykaże innych potencjalnych przyczyn bólu, lekarz rozpoznaje neuralgię nerwu trójdzielnego i zaleca odpowiednie leczenie.
Pamiętajmy o tym, że bóle pojawiające się w obrębie twarzoczaszki mogą być związane zarówno z chorobami dotyczącymi nerwów czaszkowych, jak i schorzeniami głowy, tkanki podskórnej, a nawet stawów. Bywa że tak intensywne objawy towarzyszą ostremu zapaleniu miazgi zębowej lub zatok, chorobom oczu i uszu, nowotworom, stwardnieniu rozsianemu.
Leczenie zapalenia nerwu trójdzielnego
Na ból w pierwszej kolejności bierzemy leki, które mogą go uśmierzyć – zwykle niesteroidowe leki przeciwzapalne, dostępne w aptece bez recepty.
Preparatami stosowanymi przy leczeniu neuralgii nerwu trójdzielnego, lub też innego typu neuralgii, są leki standardowo wykorzystywane do leczenia padaczki, mające dodatkowo działanie wyłączające receptory odpowiedzialne za neuralgię.
Jeśli leki nie są skuteczne, lekarz może zaproponować różne procedury chirurgiczne:
- mikrodekompresja naczyniowa - polega na umieszczeniu małej poduszki między nerwem a naczyniem krwionośnym, które go uciska;
- termokoagulacja przezskórna - polega na zniszczeniu części nerwu za pomocą prądu elektrycznego;
- rizotomia – polega na zniszczeniu włókien nerwowych, by zmniejszyć ból. W celu uszkodzenia nerwu i zablokowania sygnałów bólowych może być wstrzykiwany np. glicerol.
W niektórych przypadkach, kiedy inne metody leczenia nie przynoszą ulgi, lekarz może zasugerować neurostymulację, która polega na implantacji urządzenia do stymulacji nerwów w celu zablokowania sygnałów bólowych.