Rośnie liczba przypadków zakażenia wirusem HIV. Jak można się zakazić i jakie są objawy?

Do końca października 2023 roku stwierdzono w Polsce więcej zakażeń wirusem HIV niż łącznie w całym 2022 roku. W analogicznym okresie do końca października 2022 roku w Polsce stwierdzono 1923 przypadków zakażeń HIV, czyli o 600 mniej niż obecnie. Jak może dojść do zakażenia wirusem HIV? I jakie są objawy?

Jak można zarazić się wirusem HIV?

Wirus HIV przenosi się 3 drogami:

• przez kontakty seksualne – waginalne, analne, oralne, oraz przez styczność z materiałem potencjalnie zakaźnym (spermą, prejakulatem), bez zastosowania zabezpieczenia w postaci prezerwatywy. Prezerwatywa jest w stanie w znacznym stopniu zmniejszyć ryzyko zakażenia wirusem – pod warunkiem, że jest dobrej jakości, została właściwie założona, jest od początku do końca stosunku na swoim miejscu i nie pękła.
• przez krew – gdy krew zakażonej osoby trafi do krwiobiegu drugiej osoby, np. przez używanie tych samych igieł i strzykawek, lub na błonę śluzową np. oka, nosa lub jamy ustnej, a także na narządy płciowe.
• przez zakażenia wertykalne, czyli podczas ciąży, porodu lub karmienia piersią - matka zakażona HIV może zakazić swoje dziecko.

Przebieg zakażenia wirusem HIV. Jakie ma objawy?

Początkowo przebieg zakażenia może być bezobjawowy, co może utrudniać wczesne rozpoznanie choroby. W przebiegu zakażenia HIV wyróżnia się kilka stadiów klinicznych:

• ostra choroba retrowirusowa
• stadium bezobjawowe
• przetrwała uogólniona limfadenopatia
• stadium objawowe
• pełnoobjawowy AIDS

Objawy zakażenia HIV różnią się w zależności od stadium infekcji. W początkowej fazie, która jest nazywana ostrą chorobą retrowirusową, mogą wystąpić objawy podobne do grypy, takie jak gorączka, bóle mięśni, bóle stawów, ból gardła, powiększenie węzłów chłonnych i wysypka. Ostra choroba retrowirusowa rozwija się najczęściej w ciągu 2–4 tygodni od zakażenia. Objawy pojawiają się nagle i utrzymują przez ok. 2 tygodnie.

W późniejszych stadiach infekcji HIV, kiedy układ odpornościowy jest osłabiony, mogą wystąpić cięższe infekcje i objawy, takie jak utrata masy ciała, długotrwałe biegunki, gorączka, grzybice, infekcje płucne i inne. Nie wszyscy zakażeni HIV doświadczają jednak tych objawów. Niektóre mogą być nosicielami wirusa bez żadnych zauważalnych objawów.

W stadium bezobjawowym nie występują objawy. Ten etap może trwać od kilkunastu miesięcy do 15 lat.

Przetrwała uogólniona limfadenopatia charakteryzuje się powiększeniem węzłów chłonnych przez ponad 3 miesiące co najmniej w dwóch okolicach poza pachwinami. Może także pojawić się ból głowy, uczucie przewlekłego zmęczenia, powiększenie śledziony i częstsze zakażenia skóry.

W stadium objawowym zakażenia HIV mogą pojawić się m.in. półpasiec, choroby skóry i błon śluzowych takie jak angiomatoza bakteryjna, leukoplakia czy kandydoza, a także gorączka utrzymująca się ponad miesiąc, przewlekła biegunka, małopłytkowość czy neuropatia obwodowa.

HIV a AIDS. Kiedy rozwija się AIDS?

Nieleczone zakażenie wirusem HIV prowadzi do rozwoju AIDS. AIDS to zespół nabytego upośledzenia odporności. AIDS uważana jest za końcowy etap zakażenia HIV. Warto pamiętać, że nie musi dojść do rozwoju AIDS. Jeśli zakażenie zostanie w porę rozpoznane, a pacjent będzie przyjmował leki retrowirusowe, rozwój AIDS zostanie zahamowany.

W fazie pełnoobjawowego AIDS pojawiają się tzw. choroby wskaźnikowe, czyli choroby, które niezwykle rzadko występują u osób, które nie są zakażone HIV. Są to m.in. zakażenia oportunistyczne, bakteryjne, nawracające zapalenie płuc, gruźlica płuc lub rozsiana pozapłucna, kandydoza przełyku, oskrzeli, tchawicy lub płuc, histoplazmoza rozsiana lub pozapłucna czy toksoplazmoza ośrodkowego układu nerwowego, nowotwory takie jak mięsak Kaposiego, chłoniaki i inwazyjny rak szyjki macicy.

Jak sprawdzić, czy ma się HIV?

W razie podejrzenia u siebie zakażenia wirusem HIV powinno się wykonać test przesiewowy z krwi. Osoby, które chciałyby wykluczyć zakażenie powinny wykonać badanie HIV Ag/Ab (Combo). Anonimowe, bezpłatne teksty na HIV można wykonać w punktach konsultacyjno-diagnostycznych w całym kraju. Lista punktów dostępna jest na stronie Krajowego Centrum ds. AIDS.

Artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie zastępuje konsultacji lekarskiej.