Pierwsza definicja psychoterapii
Stan psychiczny Polaków nie jest dobry, o czym świadczy rosnące zapotrzebowanie na specjalistów w dziedzinie zdrowia psychicznego. Jednak zanim zasiądziemy na kozetce u psychoterapeuty, sprawdźmy, jakie uprawnienia musi posiadać osoba, która ma wspomóc nasz proces leczenia.
Znowelizowane przepisy wprowadzają nową dziedzinę szkolenia specjalizacyjnego w zawodach medycznych – psychoterapię, a do polskiego prawa po raz pierwszy trafiła definicja psychoterapii.
Brzmi ona następująco: "Psychoterapia to celowe i planowane oddziaływania psychologiczne, zmierzające do złagodzenia lub usunięcia objawów zaburzenia oraz do poprawy funkcjonowania psychicznego i społecznego, wspierające dążenia jednostki lub rodziny do zdrowia i rozwoju, kierowane do osób z zaburzeniami psychicznymi".
Kto może prowadzić psychoterapię? Takie kwalifikacje są konieczne
Znowelizowana ustawa wprowadza ważne zmiany dla osób zajmujących się tą dziedziną. Weszły w życie przepisy regulujące zawód. Usankcjonowano zasadę, że zawód psychoterapeuty może wykonywać każdy, kto posiada tytuł magistra, ukończy odpowiednie szkolenia, a następnie zda egzamin certyfikujący.
Do grona uprawnionych do prowadzenia psychoterapii należą nie tylko osoby z kierunkowym wykształceniem, np. magistrowie psychologii czy lekarze, ale psychoterapeutą może zostać każdy, kto posiada tytuł zawodowy magistra – np. historyk czy polonista, jeśli otrzyma wymagany certyfikat, czyli ukończy wymienione w ustawie szkolenia podyplomowe i zda egzamin certyfikujący.
Według aktualnych przepisów, psychoterapię prowadzić może osoba posiadająca certyfikat psychoterapeuty, która spełnia wszystkie poniższe warunki:
- posiada tytuł zawodowy lekarza lub tytuł zawodowy magistra albo spełnia warunki określone w art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów (Dz. U. z 2019 r. poz. 1026),
- udokumentuje: ukończenie podyplomowego szkolenia w wymiarze co najmniej 1 200 godzin w zakresie oddziaływań psychoterapeutycznych mających zastosowanie w leczeniu zaburzeń zdrowia, prowadzonego metodami o udowodnionej naukowo skuteczności, w szczególności metodą terapii humanistyczno-doświadczeniowej lub integracyjnej, lub poznawczo-behawioralnej, lub psychoanalitycznej, lub psychodynamicznej, lub systemowej, obejmującego psychoterapię własną lub doświadczenie własne, superwizję psychoterapii i staże, albo ukończenie przed dniem 31 grudnia 2028 r. rozpoczętego przed 1 stycznia 2024 r. podyplomowego szkolenia w zakresie oddziaływań psychoterapeutycznych mających zastosowanie w leczeniu zaburzeń zdrowia, prowadzonego metodami o udowodnionej naukowo skuteczności, w szczególności metodą terapii humanistyczno-doświadczeniowej lub integracyjnej, lub poznawczo-behawioralnej, lub psychoanalitycznej, lub psychodynamicznej, lub systemowej, i odbycie - realizowanych po rozpoczęciu szkolenia - psychoterapii własnej, doświadczenia własnego, superwizji psychoterapii lub staży, które łącznie ze szkoleniem obejmują co najmniej 1200 godzin, albo ukończenie przed 2012 r. podyplomowego szkolenia w zakresie oddziaływań psychoterapeutycznych mających zastosowanie w leczeniu zaburzeń zdrowia w wymiarze czasu określonym w programie tego szkolenia,
- zdała egzamin certyfikujący przeprowadzony przez komisję zewnętrzną wobec podmiotu kształcącego, w skład której nie wchodzą przedstawiciele podmiotu kształcącego, w szczególności powołaną przez stowarzyszenia wydające certyfikaty psychoterapeuty.
Psychoterapię prowadzić może także:
- osoba, która uzyskała tytuł specjalisty w dziedzinie psychoterapii dzieci i młodzieży lub osoba posiadająca decyzję ministra właściwego do spraw zdrowia o uznaniu dorobku naukowego lub zawodowego za równoważny ze zrealizowaniem programu szkolenia specjalizacyjnego w tej dziedzinie, zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 24 lutego 2017 r. o uzyskiwaniu tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia (Dz. U. z 2023 r. poz. 506), lub
- osoba, która uzyskała tytuł specjalisty w dziedzinie psychoterapii lub osoba posiadająca decyzję ministra właściwego do spraw zdrowia o uznaniu dorobku naukowego lub zawodowego za równoważny ze zrealizowaniem programu szkolenia specjalizacyjnego w tej dziedzinie, zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 24 lutego 2017 r. o uzyskiwaniu tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia.
- osoba, która ubiega się o otrzymanie certyfikatu psychoterapeuty i posiada tytuł zawodowy lekarza lub tytuł zawodowy magistra albo spełnia warunki określone w art. 63 ust. 1 ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów, posiada status osoby odbywającej szkolenie (wymienione w punktach powyżej) i zaświadczenie wydane przez podmiot prowadzący to szkolenie o ukończeniu co najmniej 2 roku tego szkolenia, albo spełnia warunek, o którym mowa w pkt 1 lit. b, uczestniczy w superwizji psychoterapii i posiada zaświadczenie w tym zakresie wystawione przez superwizora psychoterapii, lub
- osoba w trakcie specjalizacji z psychoterapii dzieci i młodzieży lub psychoterapii, która: posiada status osoby w trakcie szkolenia specjalizacyjnego, ukończyła co najmniej 2 rok szkolenia specjalizacyjnego i posiada zaświadczenie wydane przez podmiot prowadzący kształcenie o ukończeniu co najmniej drugiego roku tego szkolenia oraz zaświadczenie od pracodawcy o pracy pod nadzorem osoby z certyfikatem psychoterapeuty lub specjalisty w dziedzinie psychoterapii dzieci i młodzieży, lub specjalisty w dziedzinie psychoterapii.
Wątpliwości środowiska budzi regulacja, która dopuszcza wykonywanie zawodu psychoterapeuty bez względu na to, jaki kierunek studiów magisterskich ukończy dana osoba. Nad projektem innej ustawy regulującej zawód psychoterapeuty pracuje m.in. Polska Rada Psychoterapii.