Jeśli doświadczasz teraz spadków formy psychicznej i pogorszenia nastroju, może to być tak zwana chandra jesienna, przypadłość wiązana ze zmianami pór roku, dość powszechna, ale jeszcze do niedawna nie zajmująca za bardzo głów naukowców. Lekarze z reguły mieli na to jedną odpowiedź – zalecali poprawę dostępu do światła słonecznego, spacery na świeżym powietrzu i generalnie zwiększenie aktywności fizycznej. Okazuje się jednak czasem, że takie proste domowe sposoby nie wystarczają, a chandra jesienna to znacznie większy problem, który może nasilać się i prowadzić do poważniejszych komplikacji zdrowotnych.
Stąd właśnie wzięła się choroba afektywna sezonowa. Czym jest Seasonal Affective Disorder, w skrócie SAD? To rodzaj depresji, która występuje w określonych porach roku, nasilając się najczęściej jesienią i zimą. Przyczyna SAD nie jest dokładnie znana, ale zdaniem naukowców i lekarzy może być związana z okresową zmianą poziomu melatoniny i serotoniny.
Melatonina to hormon produkowany przez szyszynkę w mózgu. Jest często nazywana "hormonem snu", ponieważ jej produkcja jest związana z cyklem dobowym i reguluje naturalny rytm snu i czuwania. Poziom melatoniny zaczyna wzrastać po zmroku, sygnalizując organizmowi, że nadszedł czas do snu, a następnie spada po wschodzie słońca. Melatonina nie tylko pomaga regulować sen, ale również wpływa na ciśnienie krwi, poziom cukru we krwi i działanie układu odpornościowego.
Suplementy melatoniny są często stosowane do leczenia bezsenności lub do regulowania snu u osób pracujących na nocne zmiany lub podróżujących między różnymi strefami czasowymi.
Serotonina to neuroprzekaźnik nazywany "hormonem szczęścia", ponieważ jej odpowiedni poziom w organizmie wpływa na nastrój, uczucie szczęścia i ogólne samopoczucie. Serotonina pełni szereg funkcji w organizmie, regulując między innymi nastrój, apetyt, sen, funkcje poznawcze (takie jak pamięć i uczenie się) oraz różne funkcje fizjologiczne, jak utrzymanie odpowiedniej temperatury ciała. Niski poziom serotoniny jest często związany z depresją i innymi zaburzeniami nastroju.
Leki, takie jak inhibitory selektywne wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), są często stosowane w leczeniu depresji i innych zaburzeń nastroju, ponieważ zwiększają poziom serotoniny w mózgu.
Pierwsze niepokojące objawy choroby afektywnej sezonowej (SAD) mogą się różnić w zależności od osoby, której dotyczą, ale często obejmują:
- Poczucie smutku, lęku lub depresji
- Zmniejszenie zainteresowania lub przyjemności z normalnych aktywności
- Problemy ze snem, takie jak bezsenność lub nadmierna senność
- Zmiany apetytu, często łączące się z pragnieniem jedzenia słodyczy
- Zmęczenie i brak energii
- Trudności z koncentracją
- Drażliwość lub frustracja, nawet z powodu drobnych problemów
- Unikanie kontaktu społecznego, utrata zainteresowania spotkaniami towarzyskimi
- Poczucie beznadziejności, winy lub nawet samobójcze myśli.
Choroba afektywna sezonowa (SAD) jest poważnym stanem, który może znacząco wpływać na jakość życia osoby cierpiącej na tę chorobę. W niektórych przypadkach może prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak problemy z używaniem alkoholu lub narkotyków, problemy z nauką lub pracą, problemy z relacjami społecznymi i rodziną, a nawet myśli samobójcze.
Ważne jest, aby nie lekceważyć objawów choroby afektywnej sezonowej i w każdym przypadku zwrócić się o pomoc medyczną. Leczenie SAD jest zawsze uzależnione do konkretnego pacjenta i może obejmować na przykład terapię światłem, przyjmowanie leków przeciwdepresyjnych, terapię poznawczo-behawioralną, ale również inne formy wsparcia.
Pamiętaj, że jeśli doświadczasz jakichkolwiek objawów wskazujących na depresję, długotrwałego pogorszenia nastroju czy myśli samobójczych, powinieneś skontaktować się ze specjalistami, którzy służą pomocą w zakresie zdrowia psychicznego.