Zaburzenia mózgu obejmują choroby neurodegeneracyjne (jak choroba Alzheimera i choroba Parkinsona) i inne zaburzenia, jak: udar mózgu, padaczka, depresja, migrena, zaburzenia snu, urazowe uszkodzenie mózgu, zespoły bólowe i uzależnienie.
W raporcie Polskiego Towarzystwa Neurologicznego i Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego wskazano, że zaburzenia mózgu są jednym z największych wyzwań zdrowotnych w Europie – około 165 mln Europejczyków cierpi na zaburzenie neurologiczne. Szacuje się, że całkowite koszty schorzeń neurologicznych (bezpośrednie i pośrednie) mogą wynosić ok. 800 miliardów euro rocznie, a wydatki wraz ze starzeniem się populacji europejskiej będą wzrastać.
Polskie Towarzystwo Neurologiczne podkreśla, że – według ostatnich światowych szacunków – co trzecia osoba doświadczy w swoim życiu zaburzeń funkcjonowania mózgu. Dzięki rozwojowi neurologii w ostatnich latach, wiele z tych zaburzeń można leczyć.
Aby tak się jednak stało, za postępem medycyny powinny pójść zmiany systemowe. Dlatego, zdaniem międzynarodowych ekspertów, decydenci powinni traktować choroby mózgu w sposób priorytetowy. W tym celu Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) przyjęła w ubiegłym roku globalny plan działania na rzecz zdrowia mózgu na lata 2022-2031: Intersectoral Global Action Plan (IGAP) on Epilepsy and other Neurological Disorders 2022-2031.
W Polsce jest około 5 mln osób chorych na choroby neurologiczne – nie licząc pacjentów z udarami mózgu. Tymczasem liczba neurologów w Polsce wynosi niewiele ponad 4 tys. (a w ramach umowy z NFZ pracuje 3,6 tys. z nich). Jedna trzecia z nich jest już w wieku emerytalnym.
Według danych Eurostatu z 2015 r. w poszczególnych krajach można zaobserwować duże różnice w dostępie do lekarzy neurologów – od 2 neurologów na 100 tys. mieszkańców w Irlandii do 16 i 17 neurologów na 100 tys. mieszkańców w Bułgarii i na Litwie. W Polsce wykazywanych jest 8 specjalistów neurologii na 100 tys. mieszkańców.
Zgodnie z danym Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie rozpowszechnienie chorób mózgu jest duże. Co roku na udar mózgu w Polsce zapada około 80 tys. osób, jedna trzecia nie odzyskuje sprawności.
W Polsce ponad 300 tys. pacjentów choruje na padaczkę, a co roku ponad 25 tys. osób słyszy to rozpoznanie po raz pierwszy. Kilkadziesiąt tysięcy młodych ludzi choruje na SM. Choroba Alzheimera i inne typy otępienia dotyczy już około 400-500 tys. Polaków.
Części chorób neurologicznych (zwłaszcza przewlekłych) towarzyszy depresja czy zaburzenia lękowe, dlatego nie powinno się oddzielać problemów neurologii od psychiatrii.
W "Mapie potrzeb zdrowotnych dla Polski" z 2018 r. przewiduje się, że w latach 2018-2031 znacząco wzrośnie liczba hospitalizacji pacjentów na oddziałach neurologii – z 326 tys. w 2018 r. do 361 tys. w 2031 r. Wzrost liczby hospitalizacji prognozowany jest we wszystkich województwach.
Światowy Dzień Mózgu to święto powołane na pamiątkę założenia Światowej Federacji Neurologii w 1957 r. podczas Międzynarodowego Kongresu Neurologicznego w Brukseli.
