"Tak! Możemy zwalczyć gruźlicę". Jak uniknąć zakażenia?

Światowy Dzień Gruźlicy obchodzony jest 24 marca – dla upamiętnienia dnia, w którym niemiecki mikrobiolog Robert Koch (1843-1910) ogłosił w 1882 r. odkrycie prątka gruźlicy. Dzień ten jest okazją do podnoszenia świadomości społeczeństw o tej niebezpiecznej chorobie i zwiększania wysiłków w celu jej wyeliminowania.

Gruźlica jest chorobą zakaźną, wywołaną przez prątki z grupy Mycobacterium tuberculosis complex. Może zaatakować praktycznie każdy narząd (np. gruźlica węzłów chłonnych, gruźlica stawów i kości, bardzo groźna gruźlica opon rdzeniowo-mózgowych u dzieci) lub wiele z nich jednocześnie (postać rozsiana). Statystycznie najczęściej jednak gruźlica atakuje płuca.

Jak można zarazić się gruźlicą?

Gruźlicą można się zarazić poprzez bliski kontakt, na przykład długotrwałe przebywanie w pomieszczeniu, z osobą, która kaszle, odksztusza, mówi lub głośno się śmieje. Wtedy prątki gruźlicy krążą w powietrzu i - wraz z ich wdychaniem - dochodzi do zakażenia. Szczepionkę przeciw tej chorobie wynaleziono w 1921 r.

Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w opublikowanej na swoich stronach informacji wskazał, że przed początkiem pandemii COVID-19 gruźlica była na świecie główną przyczyną zgonów spowodowanych przez pojedynczy czynnik zakaźny.

W 2021 roku, z którego pochodzą ostatnie dane, na świecie na gruźlicę zachorowało, zgodnie z szacunkami Światowej Organizacji Zdrowia, 10,6 mln osób - 6 mln mężczyzn, 3,4 mln kobiet i 1,2 mln dzieci. Liczba zachorowań wykrytych i wpisanych do raportów była znacznie mniejsza – 6,4 mln. Istnieje przypuszczenie, że u 3 mln osób gruźlica nie została zdiagnozowana i nie była leczona.

W 2021 roku w 29 krajach Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) (Islandia nie podała danych o poszczególnych przypadkach) zgłoszono 33 520 przypadków gruźlicy, zapadalność na tę chorobę wynosiła 7,4 na 100 000 ludności.

Ilu Polaków choruje na gruźlicę?

W Polsce w 2021 roku zarejestrowano 3704 zachorowania. Zapadalność na gruźlicę wszystkich postaci wynosiła w 2021 roku 9,7 na 100 000 ludności i była większa o 10,2 proc. w porównaniu z rokiem 2020 (8,8), oraz mniejsza o 50,5 proc. w porównaniu z rokiem 2012, w którym współczynnik zapadalności wynosił 19,6 na 100 000 ludności.

W materiałach instytutu podano, że wiadomo już, iż w 2022 roku liczba zarejestrowanych przypadków gruźlicy i zapadalność wzrosła w porównaniu z rokiem 2021, co - jak oceniono - świadczy najpewniej o ustępowaniu niekorzystnego wpływu pandemii COVID-19 na wykrywanie i zgłaszanie nowych zachorowań.

Zapowiedziano, że dane o zachorowaniach na gruźlicę w Polsce w 2022 roku zostaną wkrótce udostępnione.

- Dzięki osiągnięciom nauki i wysiłkom krajów optymistyczne hasło tegorocznego Światowego Dnia Gruźlicy może stać się realne mimo negatywnego wpływu pandemii COVID-19 na programy walki z gruźlicą – wskazano.