Jak ją wzmocnić w czasie pandemii, gdy musimy ograniczyć naszą aktywność społeczną i fizyczną? Odpowiedź jest prosta – dbając o zdrowy sen. Pomóc w tym może melatonina (N-acetylo-5-metoksytryptamina), hormon posiadający szereg właściwości prozdrowotnych. Znaną od lat substancję z powodzeniem stosuje się w leczeniu zaburzeń snu: melatonina ma zadziałanie chronobiologiczne (reguluje nasz okołodobowy rytm snu i czuwania) oraz nasenne (jej wysoki poziom po zmroku pozwala nam zasnąć). Badania naukowe wskazują, że melatonina, działając przeciwzapalnie, antyoksydacyjnie oraz immunostymulująco, może być stosowana jako wsparcie w leczeniu infekcji Covid-19.

Reklama

Pandemia spowodowana wirusem SARS-CoV-2 zaskoczyła lekarzy swoją niezwykłą zjadliwością i częstym charakterystycznym, ciężkim przebiegiem. W organizmie zakażonego pacjenta, koronawirus namnaża się w tkankach dolnych dróg oddechowych, co pobudza system immunologiczny do wytwarzania przeciwciał i specjalnych białek zwanych cytokinami. W przypadku COVID-19, często zdarza się, że dochodzi do nadmiernej odpowiedzi systemu immunologicznego, co prowadzi do burzy cytokinowej. Ich nadmierna produkcja i aktywność powoduje, że zaczynają niszczyć nie tylko wirusa, ale także własny organizm. To w konsekwencji może skutkować uszkodzeniem płuc (ALI) i zespołem ostrej niewydolności oddechowej (ARDS).

W poszukiwaniu remedium na koronawirusa

Jak na razie nie opracowano skutecznego leku na koronawirusa. Dlatego każda substancja lecznicza, która pomaga zarażonym pacjentom jest obecnie bezcenna. Wcześniejsze pozytywne wyniki badań nad zwalczaniem chorób układu oddechowego i infekcji wirusowych zainspirowały grupę naukowców z Peking Union Medical College Hospital oraz UT Health San Antonio do wysunięcia wniosku, że melatonina może być wsparciem w łagodzeniu COVID-19.

Melatonina sama z siebie nie działa wirusobójczo, ale ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne, przeciwutleniające i wzmacniające odporność, ma pośrednie działanie przeciwwirusowe. Dodatkowo reguluje układ odpornościowy i wzmacnia bezpośrednią odpowiedź immunologiczną organizmu poprzez poprawę proliferacji i dojrzewania naturalnych komórek walczących z patogenami - zarówno w szpiku kostnym, jak i innych tkankach.

Analizując kwestię ewentualnych korzyści z podawania melatoniny pacjentom zarażonym wirusem SARS-CoV-2, można jednak oprzeć się na wynikach innych obserwacji klinicznych: u chorych z podwyższonymi wskaźnikami stanu zapalnego, zastosowanie melatoniny spowodowało obniżenie poziomu krążących we krwi cytokin.

Z raportów klinicznych opisujących przebieg zakażenia COVID-19 wynika, że u pacjentów z ciężkim postaciami ALI i ARDS wzrasta również ryzyko posocznicy (sepsy) i zatrzymania akcji serca. W takich przypadkach zastosowanie melatoniny może złagodzić wstrząs septyczny i ograniczyć wywołane sepsą uszkodzenia nerek, wątroby, czy kardiomiopatię septyczną. Podawanie melatoniny przynosi również korzyści pacjentom z zawałem mięśnia sercowego, nadciśnieniem tętniczym i nadciśnieniem płucnym.

Reklama

Sen: zapobiega i leczy

Melatoniną mogą się również wspomagać osoby, które nie są zarażone koronawirusem. Zwłaszcza teraz, w czasie epidemii Covid-19, kiedy wielu skarży się na złą jakość snu wynikającą z nagłej zmiany codziennego trybu życia. W leczeniu bezsenności melatonina jest stosowana zwykle godzinę przed snem przez okres 3-6 tygodni w dawce 3-5 mg. (melatonina o natychmiastowym uwalnianiu) lub 2 mg (melatonina o powolnym uwalnianiu), czytamy w artykule napisanym pod redakcją prof. dr hab. n. med. Adama Wichniaka z Kliniki Psychiatrycznej Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie

Melatonina może być też pomocna w leczeniu bezsenności i zaburzeń świadomości u osób chorujących na COVID-19. W tym wypadku melatoninę stosuje się zwykle w wysokich dawkach o wartości 5-10 mg. Argumentem przemawiającym za użyciem melatoniny do leczenia bezsenności u osób z zagrożonych niewydolnością oddechową jest wysokie bezpieczeństwo takiego leczenia. W przeciwieństwie do melatoniny, inne leki nasenne mogą hamować czynności ośrodka oddechowego. Dlatego takie preparaty nasenne nie powinny być stosowane u chorych z poważnymi chorobami układu oddechowego (zapaleniem płuc, zespół bezdechu sennego), czytamy dalej.

Melatonina chroni dzieci przed koronawirusem

Jedna z hipotez nie potwierdzonych jeszcze badaniami doświadczalnymi, wskazuje na to, że łagodny przebieg COVID-19 u dzieci może wynikać z wysokiego poziomu wydzielania melatoniny w tym wieku. Ciężki przebieg COVID-19 u osób starszych powodowany miałby być z kolei fizjologicznym znaczącym spadkiem wydzielania melatoniny obserwowanym u osób powyżej 55 roku życia.

Rozważając zastosowanie melatoniny w leczeniu COVID-19 przede wszystkim trzeba wspomnieć tym, że jest bardzo bezpieczna. Również w badaniach na zwierzętach z ALI i ARDS nie odnotowano działań niepożądanych. Ponieważ nie opublikowano jeszcze badań nad wpływem melatoniny na przebieg Covid-19, leczenie chorych tą substancją powinno być dokładnie monitorowane.

Powyższy artykuł powstał między innymi w oparciu o wyniki badań publikowane między innymi przez chińskich naukowców z Peking Union Medical College Hospital: Rui Zhang, Xuebin Wang, Leng Ni, Xiao Di, Baitao Ma, Shuai Niu, Changwei Liuz, Russel J.Reiterb z Department of Cell Systems and Anatomy, UT Health San Antonio oraz prof. dr hab n. med. Adama Wichniaka, dr Katarzyny Gustavsson, dr Wojciecha Jernajczyka z Ośrodka Medycyny Snu, Zakładu Neurofizjologii Klinicznej, Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie.