Czym są zaparcia?

Zaparcia najczęściej oznaczają problemy z regularnym cyklem wypróżnień (mniej niż 3 razy w tygodniu) lub wiążą się z występowaniem twardego stolca, którego wydalaniu może towarzyszyć wysiłek i uczucie niepełnego wypróżnienia. Dodatkowo przy zaparciach mogą pojawić się również inne objawy, takie jak: wzdęcia, bóle głowy czy nudności. Zaparcia częściej występują u kobiet i osób, które ukończyły 60. rok życia.

Reklama

W zależności od głównej przyczyny występowania, wyróżniamy dwa rodzaje zaparć - idiopatyczne oraz wtórne. Pierwsza grupa dotyczy tych przypadków, które są spowodowane nieprawidłową funkcją i motoryką pracy jelita. Natomiast zaparcia wtórne mogą pojawiać się m.in. w konsekwencji przyjmowania leków (np. antydepresantów, preparatów żelaza czy leków przeciw nadciśnieniowych) lub występowania innych chorób (np. cukrzycy, zapalenia jelita i odbytnicy, niewydolności nerek czy nowotworów). Czynniki wtórne stanowią jednak zdecydowaną mniejszość przyczyn występowania zaparć.

Często zaparcia mogą być również następstwem niewłaściwego stylu życia m.in.: braku aktywności fizycznej, picia zbyt małej ilości wody, stresu, a przede wszystkim niewłaściwego sposobu odżywiania.

Zaparcia - jaką dietę powinniśmy stosować?

Skuteczna walka z zaparciami w wielu przypadkach zależy głównie od nas samych. Podstawą skutecznego leczenia jest (często radykalna) zmiana diety, która zmniejsza ryzyko występowania tej dolegliwości m.in. poprzez poprawę perystaltyki (ruchy, które pozwalają przesuwać pożywienie z przełyku aż do końcowego odcinka układu pokarmowego).

- W profilaktyce i leczeniu zaparć kluczowa jest odpowiednio zbilansowana dieta, która pozwala dostarczać do organizmu wszystkie niezbędne składniki odżywcze - zarówno tłuszcze, białka, węglowodany i witaminy - komentuje Klaudia Wiśniewska, dietetyk, ekspert kampanii „interAKTYWNIE po zdrowie”, organizowanej przez firmę Sanofi.

Reklama

- Bardzo ważne jest przyjmowanie odpowiedniej dawki błonnika pokarmowego – zapotrzebowanie zdrowej osoby dorosłej wynosi 25 gramów na dobę, jednak w przypadku zaparć warto aby dodatkowe ilości błonnika były stopniowo podawane w diecie. Błonnik zawarty jest głównie w owocach i warzywach, ale również w produktach zbożowych, orzechach czy siemieniu lnianym. Ponadto niezwykle istotna jest regularność posiłków – nasze dzienne zapotrzebowanie energetyczne należy podzielić w taki sposób, aby spożywać 4-5 posiłków, w regularnych odstępach czasowych. Zgodnie z aktualnymi wytycznymi podstawę diety powinny stanowić przede wszystkim warzywa i owoce. W miarę możliwości należy korzystać z produktów surowych (jeśli są dobrze tolerowane) i sezonowych. Uzupełnieniem diety powinny być produkty zbożowe, będące cennym źródłem węglowodanów złożonych. Najkorzystniej jest wybierać produkty pełnoziarniste: pieczywo z mąki nisko oczyszczonej z ziarnami w środku, makaron pełnoziarnisty, ryż brązowy oraz kasze (jaglana, pęczak, gryczana). Warto również zwiększyć spożycie roślin strączkowych, które są także bogatym źródłem żelaza, cynku, miedzi i potasu oraz błonnika pokarmowego. Należy spożywać przynajmniej 1,5 litra wody w ciągu każdego dnia, a dobrą praktyką jest picie nawet 3 litrów. Szczególnie istotne jest zwiększenie podaży płynów, gdy pacjent zwiększa ilość błonnika w swojej diecie. Dodatkowo, powinniśmy unikać przyjmowania cukrów prostych, słodyczy, soli, produktów wysoko przetworzonych i tłuszczu pochodzenia zwierzęcego. Warto również podkreślić, że ryzyko występowania zaparć zmniejsza regularna aktywność fizyczna. Codzienny ruch nie oznacza męczących ćwiczeń – wybierzmy taką aktywność, która będzie sprawiać nam przyjemność. Zgodnie z rekomendacjami w ciągu tygodnia na aktywność fizyczną powinniśmy przeznaczyć 2,5 godziny - dodaje.

Kiedy należy udać się do lekarza?

Stosowanie się do powyższych zasad w większości przypadków może pozwolić zmniejszyć lub wyeliminować tę dolegliwość. Jeżeli mimo zmiany stylu życia nie zaobserwowaliśmy pozytywnych zmian, powinniśmy udać się do lekarza. Podstawą wizyty w gabinecie specjalistycznym będzie szczegółowy wywiad medyczny. Pacjent, u którego pojawiły się zaparcia, rzadko, ale może również zostać poddany fizykalnemu badaniu odbytu, które pozwoli potwierdzić lub wykluczyć ewentualne problemy związane z napięciem zwieracza odbytu, hemoroidami czy istnieniem owrzodzeń. Jeżeli jednak podstawowe badania nie pozwolą na określenie źródła dolegliwości, pacjent może być również poddany innym badaniom, takim jak: morfologia krwi odwodowej, stężenie hormonów tarczycy w surowicy, zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej, a w niektórych przypadkach również kolonoskopii. Leczenie polega na podaniu odpowiednich preparatów farmakologicznych (np. środków pobudzających czy osmotycznych).