Efekt Golema odnosi się do sytuacji, w której oczekiwania wobec osoby są tak niskie, że ta osoba zaczyna zachowywać się zgodnie z tymi oczekiwaniami, co prowadzi do potwierdzenia tych niskich oczekiwań. Przykład? Mówimy dziecku, że zawsze stresuje się przed wystąpieniami publicznymi, więc na scenie podczas przedstawienia na pewno zapomni swojej kwestii i nie uda mu się zagrać swojej roli. Choć na próbach dziecko sobie radziło, podczas przedstawienia rzeczywiście zapomniało swojej kwestii.
Termin „efekt Golema” odnosi się do mitologicznego Golema, stworzenia z gliny, które według legendy było stworzone do wykonywania zadań, ale stało się niesamodzielnym i niezdolnym do myślenia bytem.
Negatywne konsekwencje efektu Golema
Wmawianie komuś, że nie da sobie rady, może zadziałać jak samospełniająca się przepowiednia. Prowadzi do obniżonego poczucia własnej wartości i zaniechania chęci do zmiany na lepsze.
Efekt Golema może szkodzić zarówno osobie, na którą są kierowane niskie oczekiwania, jak i osobom, które te oczekiwania wyrażają. Ci drudzy mogą mieć poczucia bezradności, jak również braku wiary we własne możliwości. Mogą utrwalić się u nich stereotypy ograniczania potencjału innych osób oraz tworzenia barier dla ich rozwoju i sukcesu. Może to również prowadzić do utrwalania nierówności społecznych i dyskryminacji.
Dlatego ważne jest, aby być świadomym efektu Golema i starać się unikać kierowania niskich oczekiwań wobec innych osób, a także wspierać innych w rozwijaniu ich potencjału i osiąganiu sukcesu
Aby uniknąć efektu Golema, istotne jest świadome podejście do kierowania oczekiwań wobec innych osób. Oto kilka sposobów, które mogą pomóc w uniknięciu tego efektu:
- Świadomość własnych uprzedzeń i stereotypów, które mogą wpływać na nasze oczekiwania wobec innych osób. Praca nad eliminacją tych uprzedzeń może pomóc w uniknięciu efektu Golema.
- Dbanie o jasną i pozytywną komunikację. Wyrażanie wiary w potencjał i możliwości innych osób.
- Wspieranie rozwoju i sukcesu innych. Udzielanie motywacji i pozytywnego feedbacku może pomóc w budowaniu pewności siebie i motywacji u innych osób.
- Dążenie do równych szans, traktowania innych osób sprawiedliwie bez względu na ich pochodzenie, płeć czy inne cechy.