Cytologia to badanie, które sprawdza obecność komórek przedrakowych lub rakowych z tarczy i kanału szyjki macicy. Możemy zrobić to badanie podczas rutynowej wizyty u ginekologa, jest ono bezpłatne, finansuje je NFZ. Cytologię należy robić co 3 lata, zaś w przypadku zakażenie HIV, HPV lub obciążonych genetycznie nowotworem – co roku.
Podczas badania ginekologicznego, kiedy pacjentka siedzi na fotelu ginekologicznym w pozycji z uniesionymi nogami, lekarz wprowadza do pochwy wziernik (zwykle plastikowy przyrząd przypominający w działaniu lewarek) i pobiera (jakby zdrapuje, co czujemy jako uszczypnięcie) komórki z szyjki macicy. Do pobierania próbki lekarz wykorzystuje specjalnej łopatki, szpatułki albo pędzelka. Pobrane komórki są wysyłane do laboratorium i tam poddawane badaniu pod kątem kancerogenezy, czyli zmian prowadzących do nowotworu.
Czy cytologia boli?
Badanie jest bezbolesne, a jedynie niekomfortowe. Warto być przed nim zrelaksowaną, bo stres może wpływać na napięcie mięśni macicy, co wpłynie na komfort badania. Natomiast po badaniu może wystąpić bardzo lekkie krwawienie z pochwy.
Większość przypadków raka szyjki macicy wynika z zakażenia wirusem HPV, który jest przenoszony drogą płciową. Ale nie wszystkie! Dlatego każda kobieta, także ta, która nie współżyje, powinna wykonywać cytologię. Pierwsze badanie w przypadku kobiet, które nie współżyją, warto zrobić około 21. roku życia.
Jak przygotować się do cytologii?
- Najlepiej umówić się na cytologię w połowie cyklu, nie w trakcie miesiączki ani od razu po niej lub tuż przed nią.
- 1-2 dni przed badaniem nie powinno się współżyć, nie można też stosować produktów plemnikobójczych.
- Na 4 dni przed badaniem nie można stosować preparatów dopochwowych, tamponów ani irygacji.
Wynik badania cytologicznego
Jeśli wynik badania jest normalny lub ujemny, oznacza to, że nie wykryto żadnych nieprawidłowych komórek. Natomiast wynik nieprawidłowy oznacza, że na szyjce macicy są komórki, które mogą mieć podwyższone ryzyko raka, ale uwaga (!) ten wynik nie oznacza, że nowotwór się rozwinął. Interpretację wyniku należy zostawić lekarzowi. Jeśli coś go zaniepokoi, może zalecić zwiększenie częstotliwości badań cytologicznych, np. co pół roku, albo zaleci dokładniejsze obejrzenie tkanki szyjki macicy za pomocą kolposkopii.
Kolposkopia, czyli wziernikowanie szyjki macicy, polega na oglądaniu szyjki macicy, jej kanału, pochwy oraz sromu za pomocą specjalnego mikroskopu – kolposkopu.
Cytologia wykrywa zakażenie HPV, nie wykrywa innych chorób przenoszonych drogą płciową. W kierunku zakażenia HPV można wykonać także inne badanie, polegające na pobraniu wymazu – tzw. test HPV.