Kontrast jest substancją chemiczną, która reaguje z promieniami rentgenowskimi, więc ułatwia uwidocznienie zmian potrzebnych w diagnozowaniu np. stwardnienia rozsianego, choroby wieńcowej, nowotworów. Kontrast cieniuje obraz otrzymany w badaniu, uwidacznia szczegóły ocenianych struktur (tkanek, narządów) i poprawia czytelność całego obrazu.
Co jest kontrastem?
Kontrastem mogą być sole baru i związki jodu. Trafiają one do organizmu drogą dożylną lub doustną, a następnie wydalane są przez układ moczowy. Stąd istotne jest, by po badaniu z kontrastem pić ja najwięcej wody, aby usprawnić usuwanie środków cieniujących wraz z moczem.
Zanim kontrast zostanie podany pacjentowi, musi on podpisać zgodę na badanie z jego użyciem. Choć kontrast jest w zasadzie bezpieczny, nie bierze udziału w przemianach metabolicznych, trzeba mieć na uwadze, że mogą pojawić się skutki uboczne, takie jak:
- bóle i zawroty głowy
- uczucie gorąca i nadmierne pocenie się
- nudności i wymioty
- reakcje alergiczne i wstrząs anafilaktyczny
Powikłania po podaniu kontrastu są niezwykle rzadkie. Niemniej jednak na wypadek ich wystąpienia pacjent musi pozostać pod kontrolą placówki medycznej przez około pół godziny po badaniu.
Kiedy tomografia z kontrastem jest konieczna?
Tomografia z kontrastem jest potrzebna w diagnostyce do obrazowania zwłaszcza struktur głowy, klatki piersiowej i jamy brzusznej. Umożliwia:
- zobrazowanie zatok przynosowych (ważne przy nawracających zapaleniach zatok, nawracającym bólu głowy) i mózgu (ważne w diagnostyce urazów czaszkowo-mózgowych, udarów, przy podejrzeniu nowotworów i chorób neurodegeneracyjnych);
- zobrazowanie jamy brzusznej – umożliwia ocenę stanu zapalnego np. trzustki, wątroby, wyrostka robaczkowego, jak również rozległości urazów jamy brzusznej;
- zobrazowanie klatki piersiowej – pozwala na ocenę serca, naczyń wieńcowych, jak również całego układu oddechowego (by wykluczyć chorobę nowotworową, zatorowość płucną).
Co trzeba zrobić przed tomografem z kontrastem?
Należy określić poziom kreatyniny w krwi, by ocenić funkcje nerek. Niekiedy (zwłaszcza w przypadku osób z chorobami tarczycy) lekarz zaleca TSH, a w przypadku nieprawidłowego wyniku potrzebna jest zgoda lekarza na przeprowadzenie badania z kontrastem.
Osoby ze schorzeniami tarczycy i cukrzycą powinny powiadomić o tym lekarza. Żeby zapobiec powikłaniom po badaniu, lekarz może zalecić podanie leku tyreostatycznego (w przypadku nadczynności tarczycy) lub odstawienie leków z metforminą (w przypadku cukrzycy). Szczególną ostrożność powinni też zachować pacjenci z przewlekłą niewydolnością krążenia, nieuregulowanym nadciśnieniem oraz niewydolnością nerek.
Pacjent przed tomografią z kontrastem powinien być na czczo przez 6 godzin i powstrzymać się z piciem wody 2 godziny przed badaniem.