Szczepienia przeciwko HPV. Ginekolog onkologiczny: jestem zdruzgotany tak niską frekwencją

Szczepienia przeciwko HPV - ile osób się zaszczepiło?

1 czerwca ruszył powszechny darmowy program szczepień przeciwko wirusowi HPV dla dziewczynek i chłopców w wieku 12 i 13 lat. Ministerstwo Zdrowia opublikowało najnowsze dane mówiące o tym, ile osób skorzystało z tej oferty. W ramach programu d 1 czerwca do 20 października zaszczepiono w Polsce 121 483 dzieci w wieku 12 i 13 lat - 77 361 dziewczynek i 44 122 chłopców. To jest kilkanaście proc. z grupy uprawnionych do bezpłatnych szczepień.

Preparaty stosowane w powszechnym programie to Cervarix i Gardasil 9. Schemat podania w obu przypadkach jest dwudawkowy. Rekomendowany odstęp między dawkami wynosi 6 miesięcy. Druga dawka nie powinna być podana później, niż po 12 miesiącach od pierwszej. Szczepionką Cervarix zaszczepiono 10 885 dzieci, a preparatem Gardasil 9 - 110 598.

Polska jako jedna z ostatnich

Polska jako jedno z ostatnich państw w Europie wprowadziła program darmowych szczepień. Ostatnie w UE. W krajach zachodniej Europy akcie takie rozpoczęły się kilkanaście lat temu. Co więcej, przed uruchomieniem programu lekarze narzekali na niedostateczną promocję programu i chaos organizacyjny.

— Z moich informacji wynika, że dopiero w ostatnich dniach rozpoczęto logistyczne przygotowania do procedur zamawiania, dystrybucji oraz rozliczania szczepień przeciw HPV. Z rozmów z lekarzami rodzinnymi wnioskujemy, że panuje chaos i opóźnienie. Z uzyskanych od lekarzy Okręgowej Izby Lekarskiej wynika, że najwcześniej dopiero w czerwcu/lipcu szczepionki trafia do przychodni. Z uwagi na brak kampanii informacyjnej zainteresowanie pacjentów nie jest duże — mówi pod koniec maja w rozmowie z Medonetem dr Michał Bulsa, Prezes Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie.

Dr Stukan: jestem zdruzgotany tak niską frekwencją

Poziom wyszczepienia wśród młodzieży ocenił dr hab. n. med. Maciej Stukan z Oddziału Ginekologii Onkologicznej Gdyńskiego Centrum Onkologii.

– Jestem zdruzgotany tak niską frekwencją. Jako ginekolog onkolog na co dzień spotykam się z pacjentkami, które nie zachorowałyby na raka lub stany przedrakowe powodowane przez HPV, gdyby się zaszczepiły. Liczyłem na to, że zdecydowana większość uprawnionych zechce z tej możliwości skorzystać, ponieważ szczepienia są bardzo skuteczne, mają wysoki profil bezpieczeństwa oraz są teraz za darmo dla zdefiniowanej populacji wiekowej - powiedział dla serwisu Termedia.

Jego zdaniem kilkanaście procent zaszczepionych nie daje efektu populacyjnego. Tylko jeżeli duża część populacji jest zaszczepiona, to ci, którzy z różnych przyczyn nie mogą się szczepić, też na tym skorzystają - mniejsza ilość wirusa krąży w populacji i jest mniejsze ryzyko zakażenia.

– W Belgii udaje się zaszczepić nawet 93 proc. populacji uprawnionych do tego osób. Hiszpanie mieli ponad 80 proc. szczepień przeciw HPV. Zastanawiali się, co zrobić, aby więcej ludzi mogło otrzymać szczepionkę przeciw HPV, skoro możliwe było, aby przeciw COVID-19 zaszczepiło się 85 proc. społeczeństwa. W wielu krajach, w których udaje się podać tą dobrą szczepionkę istotnie dużej frakcji populacji do tego uprawnionych osób, programy szczepień są realizowane ze szkołami – dodał dr Stukan.

Wirus HPV - czym jest?

Wirus HPV to inaczej wirus brodawczaka ludzkiego. Zakażenia wirusem HPV dotyczą zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Ludzki wirus brodawczaka jest przyczynowo związany z takimi chorobami nowotworowymi jak: raka szyjki macicy, raka sromu i raka pochwy u kobiet, raka prącia u mężczyzn, a także raka odbytu oraz nowotworów głowy i szyi u osób obojga płci.

Istnieje ponad 100 różnych typów wirusa HPV, jednak tylko kilkanaście może powodować raka, a większość przypadków nowotworu związana z jest z dwoma typami — HPV16 i HPV18.

Szczepionka przeciw HPV jest skuteczna

Szczepionka przeciwko HPV powinna być podana przed rozpoczęciem współżycia seksualnego (dlatego programy szczepień dotyczą chłopców i dziewcząt w wieku 11-13 lat), bowiem chroni przed zachorowaniem ale nie leczy nabytych infekcji.

O jej skuteczności przekonały się państwa, które zaczęły szczepić młodzież już kilkanaście lat temu. W 2021 r. w czasopiśmie medycznym "Lancet" opublikowano wyniki badań z Wielkiej Brytanii, z których wynika, że szczepionka zmniejsza liczbę przypadków raka szyjki macicy nawet o 90 proc. Dane objęły dziewczęta szczepione w latach 2008-2012.

Wśród dziewczynek szczepionych w wieku 12-13 liczba przypadków raka szyjki macicy w porównaniu do nieszczepionej grupy spadła o 87 proc. Wśród nastolatek, które przyjęły szczepionkę w wieku 14-16 lat spadek wyniósł 62 proc., a w grupie 16-18 lat — 34 proc.

Rak szyjki macicy

Rak szyjki macicy jest trzecim pod względem częstości zachorowań nowotworem u kobiet na świecie. W 2020 r. na świecie odnotowano ponad 600 tys. nowych przypadków raka szyjki macicy i ponad 340 tys. zgonów. Na świecie rak szyjki macicy zabija jedną kobietę co dwie minuty.

Polska ma jeden z najwyższych w Europie wskaźników zachorowalności i umieralności. Na raka szyjki macicy chorują najczęściej kobiety w wieku 45-65 lat. Jak wyliczył Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, w Polsce w 2020 r. odnotowano 3 862 nowych przypadków raka szyjki macicy i 2 137 zgonów. To oznacza, że codziennie prawie sześć Polek umiera z powodu tego raka.