Rak piersi pojawia się najczęściej
Październik to miesiąc świadomości raka piersi. Ta świadomość jest bardzo ważna, bo rak piersi jest w tej chwili najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet, zarówno w Polsce, jak i na świecie. Jakiś czas temu Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła, że zajął pierwsze miejsce w tym ponurym zestawieniu, wcześniej liderem był rak płuc.
Rak piersi odpowiada za 23 proc. wszystkich zachorowań z powodu nowotworów złośliwych u kobiet i 14 proc. zgonów z tego powodu.
Rak piersi rozpoznaje się u 12 proc. kobiet na świecie, to znaczy, że co ósma kobieta usłyszy taką diagnozę. W Polsce niestety statystyki są wyjątkowo niepokojące. Każdego roku w naszym kraju o raku piersi dowiaduje się 20 tys. kobiet. Ta liczba wzrosła o 50 proc. w ostatnich dwóch dekadach. Z rakiem piersi żyje w naszym kraju 140 tys. kobiet.
Pogarsza się śmiertelność. Wg szacunków OECD w 2020 r. na raka piersi zmarło 41,8 / 100 tys. Polek, pięć lat wcześniej ten wskaźnik wynosił 31,1 / 100 tys.
- Tylko w Polsce obserwuje się rosnący trend umieralności z powodu raka piersi. To sytuacja niespotykana w innych krajach Europy - mówiła w 2021 r. dr hab. Joanna Didkowska, kierownik Krajowego Rejestru Nowotworów.
Ryzyko raka piersi rośnie wraz z wiekiem. Najbardziej narażone na niego są kobiety po 45. roku życia, 80 proc. zachorowań dotyczy pań mających 50 lat i więcej.
Objawy raka piersi - to nie tylko guz
Profilaktyka raka piersi jest bardzo ważna, bo nowotwór przez długi czas może rozwijać się bezobjawowo. Kluczowe jest samobadanie piersi i zwracanie uwagi na wszelkie niepokojące zmiany. Guz jest najczęstszym objawem raka (pojawia się w trzech na cztery przypadki), ale nie jedynym. Sygnałem może być każda zmiana w wyglądzie piersi.
To między innymi:
- zmiana wyglądu lub kształtu piersi,
- asymetria piersi,
- wyciek z sutka,
- pieczenie lub bolesność brodawki,
- wklęsłość sutka,
- obrzęki i wszelkie zmiany skórne,
- powiększona żyła na piersi,
- powiększone węzły chłonne pod pachami.
Samobadanie piersi - jak powinno wyglądać?
Najtańszym, bo darmowym, i najłatwiejszym, bo wykonywanym w domu, elementem profilaktyki, to samobadanie piersi. Powinna je wykonywać raz w miesiącu każda kobieta po ukończeniu 20. roku życia, kilka dni po miesiączce.
Samobadanie składa się z dwóch elementów. Pierwszy to dokładne oględziny przed lustrem, najlepiej w trzech pozycjach: z rękami luźno opuszczonymi, umieszczonymi na biodrach i uniesionymi nad głową. Należy zwracać uwagę na wszelkie nieprawidłowości wymienione wcześniej.
Po oględzinach powinno nastąpić badanie palpacyjne, na stojąco i na leżąco. Każdą pierś należy zbadać w podobny sposób. Jedną rękę należy umieścić za głową, a trzema palcami drugiej zbadać pierś: coraz większymi kółkami dookoła brodawki, ruchami w górę i dół piersi, a także ruchami po promieniu od zewnątrz do środka piersi.
Najważniejsze badania diagnostyczne
Podstawowymi badaniami diagnostycznymi są: USG piersi i mammografia. To pierwsze zalecane jest młodym kobietom, pierwsze USG powinno zostać wykonane po 20. roku życia. Mammografia skierowana jest dla kobiet, które skończyły 40 lat, a gdy są w grupie ryzyka - od 35. roku życia. Mammografia po 40. roku życia powinna być wykonywana co dwa lata, po ukończeniu 50 lat - co rok.
Pozostałe badania diagnostyczne w przypadku raka piersi to:
- rezonans magnetyczny,
- elastografia piersi,
- biopsja cienkoigłowa i gruboigłowa,
- termografia ciekłokrystaliczna,
- badania genetyczne.
Skorzystaj z bezpłatnej mammografii
Bezpłatną mammografię można wykonać w ramach programu profilaktyki raka piersi.
W programie mogą wziąć udział kobiety, które:
- mają od 50 do 69 lat i w ostatnich 24 miesiącach nie wykonywały mammografii w ramach profilaktyki zdrowotnej,
- otrzymały w ramach programu profilaktyki raka piersi w roku ubiegłym pisemne wskazania do wykonania ponownego badania mammograficznego po upływie 12 miesięcy.
Od 1 listopada grupa kobiet uprawnionych do bezpłatnej mammografii ulega rozszerzeniu, będą mogły z niej korzystać panie między 45 a 74 rokiem życia.
Badanie mammograficzne można wykonać w poradniach stacjonarnych lub mobilnych mammobusach (listę podmiotów świadczących usługę znajdziesz na stronach wojewódzkich oddziałów NFZ). Do udziału w programie nie jest potrzebne skierowanie.
Badanie mammograficzne polega na wykonaniu dwóch zdjęć każdej piersi. Wydanie wyniku powinno nastąpić w ciągu 15 dni roboczych od daty wykonania badania.