Wraz z wiekiem rozwijają się zdolności dziecka do prawidłowego (i świadomego) trzymania i oddawania moczu. Duże znaczenie ma tutaj dojrzewanie układu nerwowego. Najpierw malec nabywa umiejętność kontroli oddawania moczu w dzień, a następnie w nocy. Zwykle łatwiej przebiega to u dziewczynek niż chłopców.
Moczenie nocne u dzieci, zwane również enurezą nocną, może mieć różne przyczyny zarówno psychiczne, jak i fizyczne. Duże znaczenie mają także czynniki rodzinne. Okazuje się, że u dwóch trzecich dzieci, które moczą się w nocy, stwierdza się, że jedno z rodziców lub oboje mieli ten sam problem w dzieciństwie.
Czy to moczenie nocne?
Jednorazowa „wpadka” może zdarzyć się każdemu dziecku. O moczeniu nocnym mówimy wówczas, gdy dziewczynka w wieku powyżej 5 lat i chłopiec w wieku powyżej 6 lat mimowolnie, nieświadomie oddają mocz w trakcie snu częściej niż dwa razy w tygodniu.
Czynniki psychiczne:
- Stres i niepokój. Zmiany w życiu dziecka, takie jak rozstanie rodziców, przeprowadzka, problemy w szkole, pojawienie się na świecie młodszego rodzeństwa mogą wywołać stres i prowadzić do moczenia nocnego.
- Problemy emocjonalne, takie jak depresja, lęki, mogą wpływać na kontrolę pęcherza.
- Co istotne, problemy emocjonalne często są skutkiem moczenia nocnego, a nie przyczyną.
Czynniki fizyczne:
- U niektórych dzieci dojrzewanie układu moczowego może być opóźnione, co prowadzi do trudności w utrzymaniu moczu podczas snu.
- Niedobór hormonu antydiuretycznego (wazopresyny), który reguluje produkcję moczu w nocy, może być przyczyną enurezy nocnej. Przez ten niedobór pęcherz moczowy wypełnia się w nocy tak samo jak w dzień i nie dziecko nie jest w stanie nad tym zapanować.
- Problemy z pęcherzem: nadreaktywny pęcherz, mała pojemność pęcherza, zaburzenia napięcia mięśniowego pęcherza, tzw. leniwy pęcherz.
Wszystkie powyższe przyczyny moczenia nocnego mogą ze sobą współistnieć.
Jak pomóc dziecku z problemem moczenia nocnego?
Pierwsze kroki należy skierować do lekarza rodzinnego lub pediatry. Jeśli będzie taka konieczność, lekarz skieruje dziecko do specjalisty, takiego jak pediatra-urolog lub pediatra-nefrolog albo do psychologa.
Rodzice powinni być przygotowani na szczegółowe pytania, np. dotyczące stopnia zmoczenia łóżka, tego, jak głęboko dziecko śpi oraz jak zachowuje się w dzień (czy jest nadpobudliwe) i jak dużo płynów w ciągu dnia przyjmuje i jak często odwiedza toaletę.
Niekiedy konieczne jest wykonanie badań, tj.:
- Badania krwi z oznaczeniem poziomu hormonów, tj. hormon antydiuretyczny oraz poziomu glukozy (moczenie nocne może być objawem cukrzycy), kreatyniny i mocznika.
- Badanie moczu (wraz z oceną ciężaru właściwego i badaniem bakteryjnym) może pomóc w wykluczeniu infekcji dróg moczowych lub innych problemów zdrowotnych związanych z układem moczowym.
- Badanie ultrasonograficzne pęcherza moczowego i nerek może pomóc w wykluczeniu fizycznych problemów z układem moczowym.