Ekrany „kradną” sen i zdrowie

Zespół badaczy z duńskiego ośrodka COPSAC (Copenhagen Prospective Studies on Asthma in Childhood) przeanalizował dane ponad 1000 uczestników badania w wieku 10 i 18 lat. Okazało się, że każda dodatkowa godzina spędzona przed ekranem zwiększała ryzyko wystąpienia problemów kardiometabolicznych – takich jak nadciśnienie, nieprawidłowy poziom cholesterolu czy insulinooporność.

Reklama

– To niewielki wzrost ryzyka na godzinę, ale jeśli dziecko spędza przed ekranem trzy, pięć czy sześć godzin dziennie, różnica staje się znacząca – wyjaśnia dr David Horner, autor badania z Uniwersytetu Kopenhaskiego. – W skali całej populacji dzieci może to oznaczać realny wzrost ryzyka chorób serca w dorosłości.

Badacze zauważyli też, że krótszy sen dodatkowo pogarszał sytuację. Dzieci, które spały mniej, były bardziej narażone na negatywny wpływ czasu ekranowego. Według analiz, około 12% zależności między korzystaniem z ekranów a ryzykiem metabolicznym tłumaczy się właśnie zbyt krótkim snem.

Biologiczny „odcisk palca” czasu ekranowego

Reklama

Co ciekawe, naukowcy wykryli również charakterystyczny „odcisk palca” w składzie krwi – zestaw zmian w metabolitach, który korelował z czasem spędzanym przed ekranem. To sugeruje, że długotrwałe korzystanie z urządzeń może rzeczywiście wywoływać mierzalne zmiany biologiczne, widoczne jeszcze przed pojawieniem się chorób.

Jak chronić zdrowie dzieci?

Eksperci z American Heart Association podkreślają, że ograniczenie czasu ekranowego powinno iść w parze z dbaniem o odpowiednią ilość snu.

– Jeśli trudno jest ograniczyć czas spędzany przed ekranem, spróbuj po prostu go przesunąć na wcześniejsze godziny i zadbać o wcześniejsze pójście spać – radzi dr Amanda Marma Perak z Northwestern University. Dodaje też, że ważną rolę odgrywają rodzice i dorośli opiekunowie.

– Wszyscy korzystamy ze smartfonów, dlatego warto dawać dobry przykład. Pokazujmy dzieciom, kiedy i dlaczego odkładamy telefony, jak nie korzystać z nich podczas posiłków czy wspólnego czasu. Uczmy je też, że nuda to nie wróg – to przestrzeń dla kreatywności.

Co możemy zrobić?

Badacze i lekarze zalecają kilka prostych kroków, które mogą pomóc chronić zdrowie najmłodszych:

  • Ogranicz czas przed ekranem – szczególnie w godzinach wieczornych.
  • Zadbaj o sen – dzieci w wieku szkolnym powinny spać co najmniej 9–11 godzin na dobę.
  • Zachęcaj do aktywności fizycznej – nawet krótki spacer czy zabawa na świeżym powietrzu może zrównoważyć skutki siedzącego trybu życia.
  • Daj dobry przykład – pokazuj zdrowe nawyki ekranowe w praktyce.

Wnioski

Nadmierny czas spędzany przed ekranem nie jest jedynie problemem wzroku czy koncentracji – może realnie wpływać na metabolizm i serce już od najmłodszych lat. Ograniczenie korzystania z urządzeń elektronicznych, dbanie o sen i aktywny styl życia to inwestycja w zdrową dorosłość dzisiejszych dzieci.

Źródło: American Heart Association / Journal of the American Heart Association