Rehabilitacja pulmonologiczna - czyli starzenie się płuc a aktywność fizyczna w starszym wieku.

Wątek smogu w kontekście aktywności fizycznej na świeżym powietrzu – Wywiad z ekspertem Fundacji „Misja Medyczna” Radosławem Janczykiem Redaktor : Czy płuca człowieka mogą się starzeć? Radosław Janczyk : Płuca jak każdy inny narząd w ciele człowieka podlega procesom starzenia. Proces ten ma różną indywidualną dynamikę oraz prowadzi do różnych skutków zdrowotnych. Podstawowym zadaniem płuc jest wymiana gazowa czyli pobieranie tlenu z powietrza i wydalanie dwutlenku węgla. Starzenie się płuc jest wypadkową naturalnych fizjologicznych zmian rozwijających się z wiekiem oraz zależy od przebytych chorób w okresie życia. Znaczące tu jest palenie papierosów, praca w dużym zapyleniu czy życie w miejscowościach mocno uprzemysłowionych zurbanizowanych, gdzie częściej występuje zjawisko SMOGu. Red : Jak ćwiczyć gdy występuje smog? RJ : Smog nie jest naturalnym zjawiskiem atmosferycznym! Występuje w miejscu dużej antropogenicznej emisji zanieczyszczeń do powietrza związanej z produkcją energii cieplnej w wyniku spalania w domowych piecach paliwa niskiej jakości. W połączeniu z niekorzystnymi warunkami pogodowymi takimi jak brak wiatru, czy brak opadów atmosferycznych nasila się kumulacja zanieczyszczeń przy gruncie. Pamiętajmy, że spaliny samochodowe są drugim źródłem zanieczyszczeń, po emisji z sektora komunalno-bytowego. W skład smogu wchodzi wiele szkodliwych dla zdrowia substancji. Do najbardziej istotnych należą: • pył zawieszony, w tym frakcja PM10 i PM2,5 ( cząstki mniejsze niż 2,5 mikrometra, które docierają bezpośrednio do krwiobiegu!); • kancerogenne metale ciężkie; • wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne; • czy oraz tlenki azotu i siarki. Poza nasileniem się wielu chorób, Smog powoduje również zaostrzenia przewlekłych chorób płuc, a trzeba pamiętać, że 10 proc. dorosłych powyżej 40 roku życia ma przewlekłą obturacyjną chorobę płuc ( POChP ), zaś astmę - 4 proc. dorosłych ( badania UM w Śląskim Centrum Chorób Serca w Zabrzu). Dlatego w czasie występowania sytuacji smogowej (ogłaszanego tzw. alarmu smogowego) można stosować maski z filtrem (o ile nie ma do tego przeciwwskazań medycznych np. dla cierpiących na niewydolność układu oddechowego) lub po prostu ćwiczyć w zamkniętych pomieszczeniach np. siłownie które są wyposażone w odpowiednie systemy wentylacyjne i oczyszczacze powietrza. Red : Jakie zmiany zachodzą w układzie oddechowym u osób starszych? RJ : Wraz z wiekiem słabną mięśnie, również mięśnie oddechowe, zmniejsza się ruchomość w wyniku uogólnionego usztywnienia ścian klatki piersiowej oraz wszystkich stawów seniora. Zmniejsza się elastyczność tkanek miękkich przez co głębokość oddechów również się znacząco zmniejsza. Postępujące zmiany anatomiczne w układzie oddechowym to: • zwiększona grubość przegród międzypęcherzykowych • maleje pojemność dyfuzyjna • zwiększają się opory oddechowe • maleje opór sprężysty płuc • maleje powierzchnia pęcherzykowa • zmniejsza się objętość powietrza pęcherzykowego • parenchyma płucna (rusztowanie) otaczająca pęcherzyki ulega zanikowi Red : Jakie mięśnie powinny interesować seniora? RJ : Najważniejszym mięśniem oddechowym jest przepona dlatego tak ważne są ćwiczenia poprawiające jej elastyczność oraz siłę. Kontrola oddechu znajduje się w mózgu dlatego istotnym elementem rehabilitacji pulmonologicznej jest gimnastyka mózgu np. poprzez techniki medytacyjne, Tai Chi, jogę czy specjalne urządzenia służące wzmocnieniu mięśni wdechowych. Znaczące w leczeniu jest rozciąganie pomocniczych mięśni oddechowych międzyżebrowych, mięśni brzusznych, mięśni szyi, mięśni klatki piersiowej czy mięśni pleców poprzez gimnastykę tułowia. Red : Oddech przez nos czy przez usta? RJ : W gimnastyce oddechowej ważne jest branie wdechu przez nos a dokonywanie wydechu przez usta. Red : Najważniejsze pozytywne aspekty rehabilitacji pulmonologicznej to? RJ : Rehabilitacja pulmonologiczna poprawia stan zdrowia, wydolność fizyczną w starszym wieku, zmniejsza uczucie duszności czy niepokoju jest więc czynnikiem spowalniającym procesy starzenia się płuc.Zadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020.