Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Uważa się, że to cichy kryzys współczesności. Choć nie widać go na pierwszy rzut oka, samotność stała się jednym z największych zagrożeń zdrowotnych XXI wieku. Naukowcy alarmują, że jej skutki mogą być równie destrukcyjne jak palenie papierosów, picie alkoholu czy otyłość. Według raportu "Our Epidemic of Loneliness and Isolation” brak więzi społecznych może skracać życie tak samo, jak palenie nawet 15 papierosów dziennie.
Samotność – nowa choroba cywilizacyjna
Z danych przytoczonych w raporcie wynika, że brak relacji społecznych zwiększa ryzyko przedwczesnej śmierci o 26 proc., a izolacja społeczna aż o 29 proc.. Oznacza to, że skutki zdrowotne samotności są porównywalne z tymi, które obserwuje się u osób palących lub zmagających się z otyłością.
Samotność to nie tylko problem jednostki. Osłabia całe społeczeństwo – od relacji w szkołach po efektywność w pracy. Osoby żyjące w izolacji mają gorsze wyniki poznawcze, mniejsze zaangażowanie w życie społeczne i obywatelskie, a także niższy poziom zaufania do innych.
Okazuje się, że także skutki finansowe tego zjawiska mogą być ogromne. W samych Stanach Zjednoczonych izolacja osób starszych kosztuje system ochrony zdrowia około 6,7 miliarda dolarów rocznie.
Nie tylko umysł, ale i ciało
Długotrwała samotność uruchamia w organizmie reakcje typowe dla stresu. Wzrasta poziom kortyzolu, ciśnienie krwi i stan zapalny, co z czasem osłabia układ odpornościowy i sercowo-naczyniowy. W efekcie, osoby, które przez dłuższy czas pozostają bez wsparcia społecznego, częściej cierpią na choroby serca i nadciśnienie, udary mózgu, demencję i chorobę Alzheimera, a także na depresję oraz zaburzenia lękowe. Osoby posiadające silne relacje społeczne mają aż o 50 proc. większe szanse na długie życie.
Relacje społeczne lekiem na samotność
Jak twierdzą specjaliści, więzi społeczne to nie luksus, ale podstawowa potrzeba biologiczna. Ich brak szkodzi tak samo, jak niedobór snu czy brak ruchu. Relacje z innymi wzmacniają odporność, poprawiają nastrój i pomagają szybciej wracać do zdrowia.
Jak radzić sobie z samotnością?
Specjaliści podkreślają, że najlepszym sposobem na przezwyciężenie samotności jest stopniowe odbudowywanie kontaktu z innymi. Nie musi to oznaczać od razu dużych zmian – wystarczy zacząć od małych kroków. Warto odezwać się do dawno niewidzianego znajomego, zapisać się na zajęcia grupowe czy wolontariat. Takie aktywności pomagają przełamać rutynę i poczucie izolacji. Nawet krótkie rozmowy – w sklepie, pracy czy na spacerze – mają znaczenie, ponieważ przywracają poczucie przynależności i wzmacniają więzi społeczne.
Warto też pamiętać, że nie ilość, a jakość relacji ma największe znaczenie. Psychologowie rekomendują szukanie przestrzeni, w których można budować więzi oparte na wspólnych zainteresowaniach i wartościach – np. w klubach tematycznych, grupach pasjonatów czy lokalnych inicjatywach społecznych. Udział w takich działaniach daje poczucie sensu i sprawczości, a jednocześnie pozwala poznać ludzi w sposób naturalny, bez presji. Regularny kontakt z drugim człowiekiem działa ochronnie na zdrowie psychiczne i fizyczne, a według badań może nawet wydłużać życie.